مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 10 ماه قوس برابر با 1 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
مناسبت ها
روز آزادی و دموکراسی در کشور چاد
روز اتحاد در کشور رومانی و روز ملی این کشور
روز ملی کشور برمه
روز جمهوری کشور جمهوری آفریقای مرکزی
روز بازگشت استقلال در کشور پرتقال
روز جهانی ایدز
روز جهانی ایدز از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجه‌ها و افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها به اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر) هر سال اطلاق می‌گردد و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته می‌شود. هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌است و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود.
شعار روز جهانی ایدز از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ «Getting to zero» بوده‌است.
-به صفر رساندن مرگ ناشی از ایدز
-به صفر رساندن برچسب و تبعیض
-به صفر رساندن مبتلایان جدید
در روز جهانی ایدز مردم لباس‌های شان را به روبان سرخ مزین می‌کنند تا توجه و مراقبت در برابر HIV و ایدز را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.
رویداد ها:
امیر یعقوب خان از سلطنت خلع و توسط انگلیسها به هند فرستاده شد/ ۱۸۷۹
محمد یعقوب خان والی اسبق هرات بود و در سال ۱۸۷۰ میلادی تصمیم به شورش علیه پدرش گرفت اما در سال ۱۸۷۴ به زندان افتاد.
در جنگ دوم افغانستان-انگلیس که در سال ۱۸۷۸ بوقوع پیوست، شیرعلی خان پس از شکست از پایتخت افغانستان فرار کرد و در فبروری ۱۸۷۹ در شمال افغانستان درگذشت. محمد یعقوب خان به عنوان جانشین شیرعلی خان در ماه می ۱۸۷۹معاهده گندمک را امضا کرد و کنترل امور خارجی افغانستان را به امپراتوری بریتانیا واگذار کرد. پس از انعقاد این قرارداد قیامی علیه این توافق‌نامه در افغانستان به وقوع پیوست که منجر شد جنگ‌های متعددی بین مردم و نیروهای انگلیسی حامی محمد یعقوب خان رخ دهد. محمد یعقوب خان در ۱۲ اکتوبر ۱۸۷۹ استعفا داد و در چنین روزی به هندوستان فرستاده شد.
گندمک، افغانستان در می ۱۸۷۹.
نشسته از چپ به راست: جنرال جنکینز افسر بریتانیایی، کیوناری، یعقوب خان (وسط)، جنرال داوود شاه و مستوفی حبیب‌الله خان (صدراعظم).
آغاز به کار کنفرانس بن در مورد افغانستان/1380
در چنین روزی اندکی پس از حمله نظامی آمریکا به افغانستان و سقوط رسمی نیروهای طالبان، کنفرانسی در شهر بن آلمان برگزار شد که بعدها معاهده آن هم به همین نام شهرت یافت.
معمار اصلی این ایده “اخضر ابراهیمی” نماینده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان بود اما در حامیان این ایده توسط آمریکا، اتحادیه اروپا و به‌خصوص آلمان صورت گرفت.
از اهداف اصلی تشکیل این کنفرانس برپایی حکومت انتقالی مشروع پایان جنگ و تراژدی در افغانستان، برقراری آشتی ملی، صلح و ثبات پایدار، احترام به حقوق بشر در این کشور، ایجاد استقلال، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان، شناسایی حقوق مردم افغانستان در جهت انتخاب آینده سیاسی خود مطابق با اصول اسلام، دموکراسی، حضور احزاب و گروه‌های مختلف، عدالت اجتماعی، انتخاب اعضا و تشکیل لویه جرگه (مجلس بزرگ افغانستان متشکل از بزرگان قومی و مردمی)، تشکیل ارتش ملی و چگونگی کمک‌های جامعه جهانی به افغانستان برای سرعت بخشیدن به بازسازی در این کشور بود.
شروع جنگ معروف تورابورا برای دستگیری اسامه بن لادن/1380
1943 – پايان كنفرانس سران در تهران و اشاره اي به تصميمات و نتايج آن
سران آمريكا، شوروي و انگلستان يکم دسامبر سال 1943 به مذاكرات مهم چهار روزه خود در تهران پايان دادند. آنان جنرال دوگل رهبر فرانسه آزاد را به اين كنفرانس دعوت نكرده بودند زيرا كه ميان دوگل و چرچيل صميميت قلبي وجود نداشت.
در كنفرانس تهران، رهبران آمريكا و انگلستان تسليم نظر استالين شدند كه در ماه می 1944 در غرب اروپا، يك جبهه زميني مشترك بر ضد آلمان به وجود آورند تا از فشار آلمان در جبهه شرق (خاک شوروي) كاسته شود . اصرارچرچيل به تقسيم آلمان پس از جنگ و دادن قسمتي از آن به لهستان پذيرفته شد [کاری که در پایان جنگ جهانی اول صورت گرفت؛ استخوان لای زخم] و با خواست استالين كه اسلاوهاي اروپا (ازلهستان تا يوگوسلاوي) در حيطه نفوذ شوروي قرار گيرند موافقت شد و استالين به روزولت قول داد كه پس از پايان كار آلمان، در خاور دور برضد ژاپن وارد جنگ شود تا بارجنگي آمريكا در آن منطقه كاهش يابد. بخشی از مذاکرات تهران و تصمیمات سران سه قدرت محرمانه بود.
از راست: چرچیل، رزولت، استالین در تهران ایران
2008 – اتهام تجاوز به عنف به روسها پس از 63 سال در يک فيلم سينمايي!
شصت و سه سال! ـ دو نسل ـ پس از سقوط برلين، خودكشي هيتلر و اشغال نظامي آلمان، اواخر نوامبر 2008 در اين كشور يك فيلم سينمايي روي اكران آمده بود كه تجاوز به عنف نظاميان دولتهاي متحد را به زنان آلماني نشان مي داد. توليد کننده اين فيلم سينمايي از ميان نظاميان چهار كشور فاتح آلمان، تنها دوربين را متوجه روسها كرده بود ـ تنها كشوري كه نظاميانش خاك آلمان را ترك گفته اند. روسها يك چهارم آلمان را در كنترل داشتند و مردم اين قسمت كه بانو «آنگلا مركل» صدر اعظم راستگراي آلمان هم از آنجا برخاسته است تاكنون سخني از تجاوز به عنف نگفته بودند، حتي در 19 سالي كه از تامين وحدت آلمان گذشته بود. در اين فيلم اشاره به تلفات 27 ميليوني روسها از تعرض ارتش هيتلر به كشورشان و تجاوز به عنف نظاميان آلماني به زنان ملل مغلوب نشده است و به اين ترتيب «تبليغات هاليوودي پس از جنگ جهاني دوم»، به اتحاديه اروپا منتقل شد!.
1919 – گاندي، جنبش نافرماني مسالمت آميز او و نظراتش درباره دمکراسي
يکم دسامبر سال 1919 روز انتشار انديشه «نافرماني مسالمت آميز = مبارزه منفي» مهاتما گاندي (به صورت مکتوب) است كه آن را به منظور رسيدن به هدف سياسي ابتكار كرده است. وي اين روش مبارزه را از ششم نوامبر سال 1913 به آزمايش گذارده بود و در اين روز برپايه آن نخستين راهپيمايي گسترده را در افريقاي جنوبي برگزار كرده بود.
گاندي كه در اكتبر سال 1869 متولد و سي ام ژانويه سال 1948 مقتول شد و فارغ التحصيل رشته حقوق از انگلستان بود در مقدمه اين نظريه خود نوشته است كه تا مردم از يك جنبش حمايت صادقانه نكنند به پيروزي نخواهد رسيد.
وي معتقد به نقش توده ها در هر جنبشي بود. گاندي نوشته است كه تا توده ها از صميم قلب در يك جنبش مشاركت نكنند اين جنبش نخواهد توانست وضعيت موجود را تغيير دهد.
گاندي براي احقاق حق توسل به خشونت را ضروري نمي دانست و معتقد بود كه نه تنها همگان از توسل به خشونت حمايت نمي كنند بلكه طرف متقابل كه نيروي تهاجمي بيشتري دارد به سهولت خواهد توانست جنبش خشونت آميز را سركوب و عمل خود را مشروع جلوه دهد.
مهاتما گاندی
گاندي براي رسيدن به هدف به نفوذ كلام توام با عمل باور فراوان داشت. وي نوشته است كه بزرگترين نيروي سياسي نيروي مردم است كه براي بسيج اين نيرو مهارت فراوان، شهرت خوب، محبوبيت عمومي و نفوذ كلام لازم است و اگر كلام با عمل توام نباشد مردم جذب نمي شوند. مردم اگر بدانند كه خشونت در كار نيست زودتر جمع مي شو ند.
گاندي شديدا مخالف جدايي سياست از اخلاق است. وي در اين زمينه نوشته است كه سياست اگر از اخلاق جدا شود به خشونت، فساد و جاه طلبي مي انجامد و دروغ گفتن نخستين گام براي جدا كردن اخلاق از سياست است و مردم خيلي زود از جنبشي كه زعماء و گردانندگانش از گفتن دروغ ترس و اباء نداشته باشند جدا مي شوند و ريزش مردم برابر است با شكست جنبش.
گاندي مي گويد كه بهترين و برنده ترين حربه در برابر زورگويي مقاومت منفي است، زيرا كه نمي توان زور را برضد چنين مقاومتي بكار گرفت.
مهاتما گاندي در زمينه دمكراسي گويد كه با انتخابات مستقيم، اما در سطحي محدود موافق است يعني در سطح يك روستا و نمايندگان جوامع كوچك شوراهاي بزرگتر را انتخاب كنند؛ تا به آخر. به اين ترتيب وي موافق دمكراسي ساويت (شوراها) است و تصريح مي کند كه حكومت بر منطقه اي كوچك و جماعتي محدود آسان و ثمربخش است. گاندي با ايده نافرماني مسالمت آميز و يا به تعبيري نافرماني مدني موفق شد با حداقل تلفات به استعمار انگلستان بر هند پايان دهد.
او در زمينه زندگي خصوصي لذت را در فروتني و سادگي و پرهيز از تجملات مي دانست.
1919 – نخستين بانوي عضو پارلمان انگلستان سوگند ياد کرد
ليدي ننسي آستور Lady N. Astor يکم دسامبر 1919 به عنوان نخستين عضو زن مجلس نمايندگان انگلستان سوگند ياد کرد. او 28 نوامبر و 4 روز پيش از مراسم سوگند انتخاب شده بود. ليدي آستور که در آمريکا به دنيا آمده و بعدا به دليل ازدواج تابعيت انگلستان را پذيرفته بود تا سال 1945 کرسي خودرا در مجلس انگلستان حفظ کرد. بانو آستور که زني ثروتمندبود در سال 1964 در 85 سالگي درگذشت. شوهر وي نيز در آمريکا به دنيا آمده و بعدا به انگلستان مهاجرت کرده بود.
ليدي ننسي آستور
1941 – اعلان جنگ جاپان به آمريكا و ورود تمام عیار آمریکا به جنگ جهانی دوم
هيرو هيتو (1901 – 1989) و از 1926 امپراتور جاپانیکم دسامبر سال 1941 و سه روز پس از اینکه دولت آمریکا همه موافقتنامه هاي بازرگاني خودبا ژاپن را لغو و دستور صدور اعلان جنگ به آمريكا را امضاء كرد، اما تا هفتم دسامبر كه ناوگان ژاپن به پايگاه نظامي آمريكا در پرل هابور (هاوايي) شبيخون زد محرمانه مانده بود و يك روز پس از اين شبيخون به دولت آمريكا ابلاغ شد. در اين شبيخون به پايگاه پرل هاربور آسيب وارد آمد و آمريكا تلفات سنگين متحمل شد.
هيرو هيتو
دولت آمريكا هشتم دسامبر متقابلا به امپراتوري جاپان اعلان جنگ داد.
1955 – ایستادگی یک زن سیاهپوست و آغاز پایان تبعیض نژادی در آمریکا
«رُزا پارکز» بانوي سياهپوست آمریکایی و در آن زمان 42 ساله، یکم دسامبر سال 1955 در شهر مونتگمري ايالت آلاباماي آمريکا رسم تبعيض آميز نشستن سياهپوستان روي صندلي هاي عقب اتوبوسهای عمومی را که يک تحقير طولاني بود شکست و پس از ورود به اتوبوس که مسافر چنداني نداشت در صندلي قسمت جلو (ویژه سپید پوستان) نشست و بعدا هم حاضر نشد جاي خود به يک مرد سفيد بدهد و باوجود تذکر پي در پي راننده اتوبوس به قسمت عقب برود.
راننده که چنين ديد اتوبوس را متوقف کرد و جريان را تلفني به پليس اطلاع داد. پلیس «رزا» را بازداشت کرد. در پي انتشار اين گزارش همراه با تصویر «رزا» که در اتوبوس نشسته بود در روزنامه ها ،سياهپوستان آمريکا به مدت يک سال سوار شدن بر اتوبوسهاي عمومي (شهري) را تحريم کردند و تظاهرات خیابانی و مقاومت های دیگر آنان ادامه یافت که در دهه بعد به تصویب قانون «حقوق مدنی» و رفع تبعیض انجامید و 54 سال بعد ایالات متحده دارای رئیس جمهور سیاهپوست شد، گرچه این رئیس جمهور از اعقاب بردگان سیاه نیست. رزا که در 24 اکتبر سال 2005 در ديترويت فوت شد از کنگره آمريکا لقب «مادر جنبش حقوق مدني» گرفت. پس از مرگ، جنازه رزا با تشريفات ويزه دفن شد.
1988 – نخستين نخست وزير زن در يک کشور اسلامي
بانو «بي نظير بوتو» يکم دسامبر سال 1988 (دهم آذرماه 1367) نخست وزير پاکستان شد. وي نخستين زني بوده است که در يک کشور اسلامي چنين مقامي را به دست آورده است. ذوالفقارعلي بوتو پدر «بي نظير» بنیادگذار و رئیس حزب مردم پاکستان قبلا همين مقام را داشت که دولت او در يک کودتاي نظامي سرنگون و خودش هم بعدا اعدام شده بود. ذوالفقارعلي سی ام نوامبر 1967 حزب مردم پاکستان را که یک حزب سوسیال دمکرات (چپ میانه رو) است تاسیس کرد.
بي نظير بوتو
بي نظير که دو بار نخست وزير پاکستان بود بعدا در مظان اتهام قرارگرفت و از وطن خارج شد و سالها در خارج از پاکستان بسربُرد. شوهر او «آصف علي زرداري» نيز به اتهام سوء استفاده از مقام زنش در خريدهاي دولتي مدتي زنداني بود. بي نظير در سال 2007 پس از دريافت وعده هايي به پاکستان بازگشت و کار مبارزه سياسي را از سرگرفت که در جريان يک سخنراني و پس از ايراد نطق ترور شد. قتل او باعث ناآرامي بيشتري درپاکستان و مآلا به کناره گيري پرويز مشرف (ژنرال بازنشسته) از رياست کشور منجر شد و در انتخابات بعدي، «زرداري» شوهر بي نظير و پدر فرزندان او به رياست جمهوري پاکستان برگزيده شد.
2008 – رويداد خونين «مومباي» هند
با اينكه درپي رويداد 26 تا 29 نوامبر 2008 مومباي (بمبئي)، دو مقام دولت هند و ازجمله «شيوراج پاتيل» وزير داخله اين فدراسيون كناره گيري خودرا اعلام داشتند، تظاهرات پراكنده و اعتراض به كوتاهي دولت هند، سي ام نوامبر آن سال و بويژه در آن شهر حادثه ديده به چشم مي خورد. تظاهركنندگان شعار مي دادند: ديگر بس است، سياستمدار حرف مفت مي زند و بي گناه جان مي بازد. تظاهركنندگان همچنين مي گفتند كه دولت؛ نه توانست از وقوع رويداد جلوگيري كند، و نه واكنش آن فوري بود.
روزنامه هاي هند 30 نوامبر 2008 نوشته بودند كه قبلا وقوع چنين رويدادي به دولت هند گوشزد شده بود. رسانه هاي ديگر به نقل از منابع آمريكايي نوشته بودند كه سازمانهاي اطلاعاتي آمريكا قبلا در اين زمينه به مقامات هندي هشدار داده بودند!. در اين ميان، دولتهاي ديگر، هركدام درجهت پيشبرد سياست خود تلاش مي کرد كه از اين نمد كلاهي بردوزد. جورج دبليو بوش رئيس جمهور وقت آمريكا به طور غير منتظره به «كاندوليزا رايس» وزير امورخارجه كابينه خود كه در اروپا بود دستورداده بود كه فورا به هند برود و اين سفر انجام شد. هدف از اين سفر اين بود که اقدامي از سوي هند برضد پاكستان (متحد آمريکا) صورت نگيرد. برخي از دولتها با استفاده از رسانه هاي خود كوشيده بودند كه پاي پاكستان را به ميان بكشند و برخي ديگر، پاكستان را بركنار از كارهاي «لشكر طيّبه» مي داشتند كه همه ده تن افراد درگير در ماجراي مومباي که نزديك به پانصد كشته و يا مجروح به وجود آورده بودند پاكستاني بودند.
1640 – پرتغال پس از شصت سال از اسپانيا جدا شد و اعلام استقلال كرد. اسپانيا پس از شكست در جنگ دريايي سال 1588 خود از انگلستان رو به ضعف گذارده بود.
1742 – اليزابت پادشاه وقت روسيه دستور اخراج همه يهوديان از قلمرو آن کشور را صادر کرد.
1878 – كاخ رياست جمهوري آمريكا داراي تلفن شد.
1906 – نخستين سينماي جهان به نام «سينما پاته» در پاريس آغاز بكار كرد.
1960 – نخستين عکسبرداري رنگي فضايي از کره زمين توسط يک ماهواره شوروي انجام گرفت.
1960 – پاتريس لومومبا ، رهبر استقلال کنگو از استعمار بلژیک دستگير شد.
زادروز ها
۱۳۳۸ – بومان ایرانی، بازیگر هندی
۱۰۸۱ – لویی ششم پادشاه فرانسه
۱۰۸۳ – آنا کومننه تاریخ‌نگار بیزانسی و دختر آلکسیوس یکم کومننوس، امپراتور وقت بیزانس ۱۵۲۱ – تاکدا شینگن از دایمیوها (امیران محلی) ژاپن در سدهٔ شانزدم میلادی و در دوران موسوم به دوره سن‌گوکو، از نامدارترین جنگاوران تاریخ ژاپن و در عین حال مدیری لایق برای کشورداری.
۱۷۹۲ – نیکلای ایوانویچ لباچفسکی ریاضی‌دان روس
۱۸۹۶ – گئورگی ژوکوف ژنرال روس و گشایندهٔ برلین در جنگ جهانی دوم
۱۹۱۲ – مینورو یاماساکی معمار آمریکایی
۱۹۱۳ – مری مارتین بازیگر و خوانندهٔ آمریکایی
۱۹۳۰ – مت مونرو خوانندهٔ انگلیسی.
۱۹۳۵ – وودی آلن کمدین و کارگردان آمریکایی.
۱۹۴۰ – ریچارد پریور مجری استندآپ کمدی، هنرپیشه، منتقد اجتماعی، رئیس تشریفات و نویسنده آمریکایی.
وودی آلن
۱۹۴۴ – جان دنزمور موسیقی‌دان، فیلم ساز، یکی از اعضاء و نوازنده درام گروه دورز.
۱۹۴۴ – طاهر بن جلون شاعر و نویسنده مراکشی به زبان فرانسه.
۱۹۴۹ – پابلو اسکوبار قاچاقچی کلمبیایی مواد مخدر.
۱۹۴۹ – سباستین پینیه‌را رئیس‌جمهور وقت شیلی، از میلیاردرها و اقتصاددانان محافظه کار این کشور.
۱۹۵۱ – جاکو پاستوریوس موسیقی‌دان جَز اهل آمریکا.
۱۹۵۸ – گری پیترز نمایندهٔ حوزه انتخابیه چهاردهم میشیگان از حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا در مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا.
۱۹۵۹ – بیلی چایلدیش هنرمند بریتانیایی است که در زمینه‌های نقاشی، موسیقی، شعر، نویسندگی، عکاسی و فیلم‌سازی فعالیت دارد.
۱۹۶۴ – سالواتوره سکیلاچی بازیکن فوتبال و اهل ایتالیا۱۹۶۷ – نستر کاربونل بازیگر آمریکایی
۱۹۶۸ – آندرس هولمچ شناگر اهل کشور سوئد
۱۹۷۰ – سارا سیلورمن کمدین، نویسنده، بازیگر، خواننده و موسیقی‌دان آمریکایی.
۱۹۷۱ – امیلی مورتیمر بازیگر انگلیسی.
۱۹۷۶ – متیو شپارد دانشجوی ۲۱ ساله امریکایی دانشگاه وایومینگ بود که در اکتبر سال ۱۹۹۸ در وایومینگ مورد شکنجه و آزار قرار گرفت و به قتل رسید.
۱۹۷۷ – متیو شپارد گیتاریست آمریکایی و یکی از اعضای اصلی و بنیادگزاران گروه لینکین پارک.
۱۹۸۵ – متیو شپارد بازیکن فوتبال و دروازه‌بان اهل ایتالیا.
۱۹۸۸ – زو کراویتز بازیگر آمریکایی.
۱۹۹۰ – شانل ایمان مدل آمریکایی.
۱۹۹۲ – مارکو فن خینکل بازیکن فوتبال اهل هلند.
۲۰۰۱ – آیکو، شاهدخت توشی دختر و تنها فرزند ولیعهد کنونی کشور جاپان ناروهیتو.
مرگ ها
۱۱۳۵ – هنری یکم انگلستان، چهارمین فرزند ویلیام فاتح و پادشاه انگلستان بین سال‌های ۱۱۰۰ تا ۱۱۳۵ و دوک نورماندی از ۱۱۰۶ تا ۱۱۳۵.
۱۴۵۵ – لورنتسو گیبرتی، پیکره ساز، معمار، و نویسنده ایتالیایی.
۱۵۲۱ – لئون دهم، یکی از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم.
۱۸۱۴ – مارکی دوساد، نویسنده و فیلسوف فرانسوی
۱۸۲۵ – الکساندر یکم روسیه، تزار روسیه.
الکساندر یکم روسیه
۱۸۳۰ – پیوس هشتم، یکی از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۹۱۴ – آلفرد ماهان، افسر نیروی دریایی آمریکا، ژئواستراتژیست و مربی
۱۹۴۷ – گادفری هرلد هاردی، ریاضی‌دان انگلیسی
۱۹۴۷ – آلیستر کراولی، هنرمند، شاعر، و جادوگر مراسمی و مشهور به خاطر بنیان‌گذاری آیین تلما
۱۹۶۴ – جان هالدین، متخصص ژنتیک و زیست‌شناسی تکاملی اهل بریتانیا و از دانشمندان مارکسیست و کمونیست
۱۹۸۷ – جیمز بالدوین، رمان‌نویس، مقاله‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس آمریکایی
۱۹۹۱ – جورج استیگلر، اقتصاددان آمریکایی بود که در سال ۱۹۸۲ موفق به دریافت جایزه نوبل در اقتصاد شد
۱۹۹۷ – جورج استیگلر، نوازنده فرانسوی ویولن و از معدود نوازندگان ویولن جاز
۲۰۱۱ – کریستا ولف، نویسنده آلمانی
۲۰۱۲ – فیل تیلور، بازیکن فوتبال
