مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
قتل نورمحمد تره کی/1358
نور محمد تره کی بدست طرفداران حفیظ الله امین توسط بالشت خفه و بعداً رادیو کابل اعلان کرد که نور محمد تره کی در اثر مریضی درگذشت.
گروهی که خود را طالبان می نامیدند، به شهر سرحدی سپین بلدک حمله کرده و آنرا تصرف نمودند. این گروه ها بعد ها با تصرف شهر قندهار و سایر شهر های جنوبی کشور، به نیروی قدرتمند بدل شدند و طی دو سال بسیاری از شهر های کشور از جمله هرات و کابل را به تصرف خود در آوردند. گروه طالبان تا سال 1377 تقریبا تمامی خاک افغانستان به جز دره پنجشیر و شهر فیض آباد بدخشان را به تصرف خود در آورده بود. در سال 1380 این گروه بعد از حملات تروریستی 11 سپتمبر 2001 در آمریکا مورد خشم جامعه بین المللی قرار گرفت و به شکست بزرگ دچار شد. این گروه در حال حاضر با سازماندهی دوباره، از مخالفین سرسخت حکومت تازه تشکیل افغانستان و همپیمانان بین المللی آن می باشد.
اولین انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان/1383
نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری در کشور در چنین روزی برگزار شد. در این دور از انتخابات ۱۸ نفر خود را نامزد پست ریاست جمهوری کرده بودند. بنابر اعلام ‘کمیته مشترک تنظیم انتخابات’، بیش از ۸ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از واجدان شرایط رای‌دهی، در این دوره از انتخابات اشتراک کردند. در این سال برای اولین بار یک زن خود را نامزد رسیدن به بالاترین مقام اجرایی افغانستان کرد. حامد کرزی نخستین رئیس جمهور منتخب کشور در همین انتخابات به ریاست جمهوری رسید.
833 – سالگشت مرگ مامون الرشید
دهم اكوتبر سال 833 ميلادي مامون هفتمين خليفه عباسي است، وی در جريان لشكركشي به آناتولي (تركيه آسيا) براي جنگ با روم شرقي، در شهر سارد ناگهان درگذشت. وي 47 ساله بود و 20 سال خلافت كرده بود. هارون الرشيد پدر او، قبلا مامون را به عنوان جانشين امين (پسر ديگرش) اعلام كرده و وي را فرمانداري كل خراسان داده بود كه پس از مرگ پدر، امين فرزند خود موسي را جانشين اعلام كرد و اين كار، فرصت مناسبي به دست ميهندوستان استقلال طلب خراسانی داد تا به نام حمايت از مامون بپاخيزند، ارتش امين را در سه نبرد از جمله جنگ ري شكست دهند بغداد را بگيرند و سر امين را براي مامون به خراسان بفرستند.
مامون
با اين كه از آن پس بغداد در دست مقامات منصوب از جانب مامون بود، وي سالها از شهر مرو (پايتخت وقت خراسان) بر امپراتوري اسلامي كه تا اسپانيا امتداد داشت حكومت مي كرد. مامون مردي دانش پرور و آگاه از افكار فلاسفه يونان باستان بود و به همين منظور بيت الحكمة بغداد را با يك كتابخانه بزرگ تاسيس كرده بود. در دوران خلافت مامون،
1575 – جنگ مذهبي فرانسويان، به شكست پروتستانها انجاميد و «دوك دو گيز» حكمران كاتوليك ها برنده شد.
دوك دو گيز
1868 – كارلوس مانوئل Carlos Manuel Cespedes انقلابي قرن نوزدهم كوبا، در اين روز در اين كشور (مستعمره و مهاجر نشين قديمي اسپانيا) اعلام استقلال كرد ولي استقلال كوبا تا قرن بيستم تحقق نيافت.
كارلوس مانوئل
1881 – تأسيس اتحاد سه گانه ميان اتريش، آلمان و ايتاليا
پس از آنكه اتحاد دوگانه در سال 1879م بين اتريش و آلمان ايجاد شد و سنگ بناي نظام بين المللي شكل گرفت، ايتاليا نيز در سال 1881م به اين پيمان پيوست و با تأسيس اتحاديه جديد در دهم اكتبر آن سال در ويِن، نام اين تشكُّل به اتحاد سهگانه تغيير يافت. اين پيمان كه در دروههاي پنج ساله تجديد ميشد، تا اوايل جنگ جهاني اول ادامه داشت. بر اساس اتحاد سه گانه، چنانچه ايتاليا مورد حمله فرانسه قرار ميگرفت، آلمان و اتريش به كمكش ميشتافتند و در صورت حمله فرانسه به آلمان، ايتاليا به حمايت از آلمان برميخاست. همچنين اگر هر يك از سه كشور مورد حمله دو يا چند قدرت بزرگ قرار ميگرفتند، كشورهاي هم پيمان به ياري او، وارد جنگ ميشدند. اين پيمان بازتاب نارضايتي ايتاليا از اشغال تونس از سوي فرانسه در آن سالها بود و براي بيسمارك، صدر اعظم آلمان نيز يك موفقيت ديپلماتيك به شمار ميرفت، چرا كه در صورت حمله فرانسه به آلمان، آلمان از كمك متحدان خود برخوردار ميشد. همچنين به موجب اين اتحاد، سه كشور به كمك هم، مقاصد سياسي خود را در نقاط مختلف دنيا عملي ميكردند. با وجود همه اطميناني كه آلمان و اتريش به ايتاليا داشتند، مع هذا، پيمان اتحاد مثلث تا آخر ادامه نيافت و ايتاليا با آغاز جنگ جهاني اول، از عضويت در آن كنارهگيري كرد، چرا كه معتقد بود تجاوز اوليه از جانب فرانسه نبوده است و آلمان متجاوز ميباشد. درنهايتْ اين پيمان در سال 1914م از هم پاشيد.
1912 – اعلام جمهوري در چين پس از سقوط امپراتوري اين كشور
در فاصله سالهاي 1907م تا 1911م، پنج شورش عليه خاندان امپراتوري منچو در چين صورت گرفت كه همه آنها، كم و بيش از انديشههاي انقلابي سون يات سن، مبارز معروف چيني سرچشمه ميگرفت. چهار شورش اول، سركوب شد و هر بار عدهاي دستگير و تيرباران شدند. ولي شورش پنجم كه در روز نهم اكتبر سال 1911م آغاز شد، با شدت عمل بيسابقه دولت و دستگيري و اعدام صدها تن مواجه گرديد و بر خشم و نفرت عمومي افزود. از اين رو، از روز يازدهم اكتبر آن سال، شورش به شهرهاي بزرگ چين نيز منتقل شد. در اين زمان، دربار كه احساس خطر ميكرد، مردم را به آرامش دعوت نمود و مخالفان را به آغاز مذاكره و آشتي ملي فرا خواند. مذاكرات نمايندگان دولت و مخالفان در اوايل دسامبر 1911م در ايالت شانگهاي چين آغاز شد ولي از همان ابتدا، دو فكر در برابر هم قرار گرفتند. دولت پيشنهاد ميكرد حكومت مطلقه خاندان منچو به حكومت مشروطه سلطنتي تبديل شود و مجلس منتخب مردم نيز بر كارها نظارت داشته باشد، ولي نيروهاي انقلابي به چيزي جز تغيير رژيم و استقرار جمهوري رضايت نميدادند. در نهايت، پس از تشكيل مجلس مؤسسان، اعلام جمهوري چين به تصويب رسيد و پس از انقراض امپراتوري منچو بر چين، سون يات سن، در روز دهم اكتبر 1912م، سالروز قيام مردم و آغاز حركتي كه به استقرار رژيم جمهوري انجاميد، تأسيس جمهوري چين را اعلام كرد.
1980 – در اثر زلزله ای به بزرگی ۷٫۳ ریشتر در شهر شلف الجزایر ۳۵۰۰ کشته و بیش از ۳۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند.
زادروزها
۱۸۱۳ – زادروز جوزپه وردی آهنگساز ایتالیایی
۱۸۶۱ – زادروز فریتیوف نانسن سیاح، دیپلمات سیاسی و دانشمند نروژی، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۲۲
فریتیوف نانسن
۱۹۳۰ – زادروز هارولد پینتر نویسنده، نمایش نامه نویس ، بازیگر، کارگردان و فعال سیاسی انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۵
۱۹۴۶ – زادروز نائوتو کان نخست وزیر جاپان
هارولد پینتر
۱۳۴۲ – زادروز هولیا آوشار، خواننده و بازیگر ترکیه‌ای
هولیا آوشار
درگذشت‌ها
۱۶۵۹ – درگذشت آبل تاسمان دریانورد و کاشف هلندی جزیره تاسمانی
۱۹۶۳ – درگذشت ادیت پیاف خوانندهٔ فرانسوی
آبل تاسمان
۱۹۷۳ – درگذشت لودویگ فن میزس، فیلسوف، اقتصاددان اتریشی، جامعه‌شناس و لیبرال کلاسیک
۱۹۸۵ – درگذشت اورسن ولز کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، هنرپیشه و تهیه‌کنندهٔ فیلم، تئاتر، رادیو و تلویزیون
اورسن ولز
۱۹۸۵ – درگذشت یول برینر بازیگر روس تئاتر و سینما، برندهٔ جایزه اسکار
۲۰۰۴ – درگذشت کریستوفر ریو بازیگر، تهیه کننده و نمایش نامه نویس آمریکایی
کریستوفر ریو
