رویداد ها:روز مهرگان
شانزدهمین روز از ماه میزان «روز مهرگان» است كه آریایی ها از هزاره دوم پيش از ميلاد آن را گرامي داشته اند و دومين روز مهم سال پس از «نوروز» به شمار آورده و مفصل ترين مراسم از جشن هاي شش روزه مهرگان را در اين روز برگزار كرده اند.
«مورخان» تداوم توجه به جشن هاي مهرگان، بكار بردن واژه مهربان و خصلت مهربان بودن و مهرباني كردن در ميان آریایی ها را كه طبيعت ثانوي آنان شده است، خواست و علاقه آنان به مهرباني، گذشت و ميهمان نوازي توصيف کرده اند.
عمر خيام نيشابوري كه تقويم خورشيدي را تنظيم كرده درباره مهر ماه و جشن مهرگان گفته است: «اين ماه را از آن مهرماه گويند كه مهرباني بود مردمان را بر يكديگر، از هر چه رسيده باشد، از غله و ميوه نصيب باشد، بدهند و بخورند با هم.». فلسفه آيين هاي مهرگان سپاسگزاري به درگاه خداوند به خاطر بركاتي كه عنايت كرده و تحكيم دوستي و محبت ميان انسانها است.
1256 – افتتاح دانشگاه سُوربن فرانسه در پاريس
بنيانگذار مركز علمي سوربُن، روبرت دو سوربن، كشيش دربار لويى نهم بود. او آرزو داشت كه مؤسسهاي ويژه براي دانشجويان فقير داير كند تا آنان بتوانند در آن، علم الهي بياموزند. و به تبليغ مسيحيت بپردازند. از اين رو، مركز علمي سوربُن در هشتم اكتوبر 1256م در پاريس افتتاح شد و از آن پس، براي اخذ تصميم در مسائل ديني و علوم الهي به اين مركز و اساتيد آن مراجعه ميشد. از 1554م، سوربن محل مباحثات و مشاورههاي عمومي دانشكده علوم گرديد. فعاليت دانشگاه سوربن به عنوان يكي از قديميترين و معتبرترين دانشگاههاي جهان به تدريج گسترش يافت و رشتههاي گوناگون علمي در آن داير شد. اين مدرسه اينك محل دروس دانشكدههاي ادبيات و علوم دانشگاهي پاريس ميباشد.
1354 – صدور فرمان تفوّق و قطع رابطه كليساي انگليس با كليساي كاتوليك رم
هنري هشتم كه دومين پادشاه سلسله “تودو” در انگلستان بود، به سلطنت در سال 1509م، در آغاز رابطهاي خوب و دوستانه با پاپ كِلِمان هفتم در رم داشت. اما زماني كه كليسا، تقاضاي هنري هشتم را براي طلاق دادن همسرش رد كرد روابط پادشاه انگلستان با پاپ تيره شد. در نتيجه، پاپ، هنري هشتم را تكفير كرد و مجلس انگلستان نيز تحت نفوذ هنري هشتم، قانوني را تصويب كرد كه بر اساس آن، رابطه كليساي انگليس با كليساي كاتوليك رم، قطع شد. اين قطع رابطه به عنوان فرمان معروف به “فرمان تفوق” در 8 اكتوبر 1534م به تصويب رسيد كه براساس آن به نوعي اعلام جنگ با پاپ مطرح شده بود. اين فرمان به پادشاه انگلستان حق ميداد كه امور مذهبي اين كشور را خود اداره كند و در واقع وي تنها رهبر مذهبي در سراسر بريتانيا به حساب ميآمد.
1895 – قتل ملکه کره به دست عوامل جاپان
هشتم اکتوبر سال 1895 ملكه سرزمين كوریا در كاخ خود ترور شد.
سفير ژاپن در كوریا كه موفق نمي شد از ملكه «مين» رئيس كشورکوریا، در آن زمان وفادار به چين، براي وطن خود امتياز سياسي بگيرد، دو آدمكش را اجير كرد كه به صورتي به كاخ سلطنتي كره راه يابند و در آنجا جلب اعتماد كنند و در فرصت مناسب، ملكه انعطاف ناپذير را مقتول سازند كه چنين شد.
1967 – روزي که «چه گوارا» را کشتند
ارنستو «چه» گوارا، پزشك و انقلابي سوسياليست آرژانتيني كه در انقلاب كوبا مرد شماره 2 به شمار آورده شده است و پس از پيروزي اين انقلاب، وزير صنايع كوبا شده بود هشتم اكتبر سال 1967 در زد و خورد با ژاندارمهاي كشور بوليوي دستگير و همان روز و يا روز بعد، در اسارت كشته شد و دهم اكتبر عكس جسد اورا به روزنامه ها دادند تا مرگ وي را ثابت كنند. قتل فوري او براي اين بود كه اگر زنده بودنش ثابت مي شد، به علت كثرت هوادارانش در سراسر جهان، و مداخله دولتهاي كمونيست از جمله دولت مسکو، ديگر كشتن او امكانپذير نبود. بعدا برخي از افسران ارشد بوليوي اعتراف كردند كه به خواست «سيا» چه گوارا به قتل رسيد. وي به همراه شش تن از يارانش كشته شد. اين گروه به بوليوي رفته بودند تا راه و رسم انقلاب کردن را به كشاورزان و بوميان (سرخپوستان) اين كشور که از امکانات محروم بودند بياموزند. چهار دهه پس از قتل چه گوارا، قدرت حکومتي بولیوی به دست پیروان عقايد او افتاد و حکومت آنان ادامه دارد. «چه» هنگام قتل 39 ساله بود.
«چه» دو سال پيش از آن، كوبا را ترك كرده بود تا مردم ساير كشورها را با انقلاب مسلحانه آشنا سازد، زيرا عقيده داشت كه در جهان نيروهايي هستند كه با همه امكانات خود مانع انجام هرگونه تحول از راههاي مسالمت آميز مي شوند و بشر امروز بيش از اين نمي تواند نابرابري و زورگويي و فساد دولتي را تحمل کند. او کساني را که تنها به منافع خود و بستگانشان توجه دارند دشمنان تامين رسيدن بشر به حقوق خود و در صدر آن تامين برابري مي دانست و مي گفت که دولتها در جهان در دست شماري نه بيشتر از چند هزار خودخواه هستند که شيفته و شيداي قدرت اند و اطرافيانشان نيز مشتي چاپلوس و ريزه خوار.
بقاياي جسد «چه» كه به نوشته برخي از مورخان «قتل فوري» او با اشاره سازمان اطلاعات مرکزي امريكا صورت گرفته است، در دهه آخر سده بيستم ميلادي به كوبا حمل و مدفون شد.
جسد دكتر چه گوارا پس از قتل در بهداري نظامي بوليوي
زادروزها
۱۸۸۳ – زادروز اتو واربورگ زیستشناس آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و طبی سال ۱۹۳۱
۱۸۹۲ – زادروز مارینا تسوتایوا شاعر و نویسنده اهل روسیه
۱۸۹۵ – زادروز خوآن پرون ژنرال و سیاستمدار ارجنتاینی، سه دوره رئیس جمهور ارجنتاین
۱۹۴۹ – زادروز سیگورنی ویور بازیگر آمریکایی
۱۹۷۰ – زادروز مت دیمون بازیگر، فیلمنامهنویس و تهیه کنندهٔ آمریکایی
۱۹۸۵ – زادروز برونو مارس خواننده، آهنگساز و نوازندهٔ گیتار و درام اهل آمریکا
درگذشتها
۱۷۵۴ – درگذشت هنری فیلدینگ داستان سرا، نمایشنامه نویس و روزنامه نگار برجستهٔ بریتانیایی
۱۸۰۳ – درگذشت ویتوریو آلفیری شاعر ایتالیایی
۱۸۶۹ – درگذشت فرانکلین پیرس چهاردهمین رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا
۱۹۶۷ – درگذشت کلمنت اتلی سیاستمدار اهل بریتانیا ،نخست وزیر این کشور از ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۱
۱۹۷۳ – درگذشت گابریل مارسل فیلسوف فرانسوی
۱۹۹۲ – درگذشت ویلی برانت سیاستمدار آلمانی، صدراعظم آلمان از ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، برندهٔ جایزه صلح نوبل
*****