مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
643 – مجسمه شاپور یکم در تنگ چوگان و دستور سردار عرب به فروافکندن آن!
در جریان تصرف آریانا به دست اعراب، 25 آگوست سال 643 میلادی یک سردار عرب به نام نصر ابن سیّار در تنگ چوگان وارد غاری شد که یک مجسمه بزرگ سنگی از شاپور یکم در آنجا قرارداده شده بود و غار پُر از آثار تاریخی و هنری آریایی ها [آن دوران] بود.
نصر دستور افکندن مجسمه شاپور را از جایگاهش داد و آثار دیگر هم از آسیب در امان نماند. نصر پیشنهاد مردم محل را که در برابر دریافت مقداری زر از آنان، اجازه دهد که مجسمه را به حالت اول بازگردانند ردّ کرد. وزن این مجسمه شاپور یکم 25 تُن گزارش شده است. مورخان اروپایی آثار باقیمانده در تنگ چوگان را محرّک غرور ملی ایرانیان و سند تمدن این ملت نوشته اند.
نقش شاپور يکم در يک حکّاکي
1852 – روز ملي و استقلال “اروگوئه” از استعمار اسپانيا
كشور اروگوئه با 176/215 كيلومتر مربع وسعت در جنوب شرقي امريكاي جنوبي، در غرب اقيانوس اطلس و در همسايگي كشورهاي برزيل و آرژانتين واقع شده است. جمعيت اروگوئه بيش از 3 ميليون نفر است كه اكثراً مسيحي هستند. پايتخت اين كشور شهر مونته ويدئو و واحد پولش پزو ميباشد. نژاد مردم اروگوئه سفيد است. زبان رسمي مردم اروگوئه اسپانيايى ميباشد. پيشبيني ميشود جمعيت اروگوئه تا سال 2025 نزديك به 4 ميليون نفر خواهد شد.
از شهرهاي مهم آن سالتو، پايساندو و ريوِرا است. اروگوئه توسط اسپانيايىها در قرن شانزدهم كشف گرديد و در قرون 17 و 18 صحنه درگيري بين اسپانيا و پرتغال براي تصاحب آن بود كه منجر به پيروزي اسپانيا شد. بعد از سال 1810 شورشهاي خونيني براي استقلال به وجود آمد همزمان با اوجگيري قيام مردمي در اروگوئه، اين كشور در سال 1816 به تصرف پرتغال درآمد كه هفت سال ادامه يافت. در سال 1823 اروگوئه به صورت يكي از استانهاي كشور تازه استقلال يافته برزيل درآمد. قيام مردمي اين بار در 25 اوت 1825 به نتيجه رسيد و استقلال اين كشور اعلام شد. با اين حال از همان اوان استقلال، اين كشور درگير جنگها و اختلافات داخلي بوده است. 25 اوت روز استقلال و روز ملي اروگوئه ميباشد. كه سرانجام به استقلال اروگوئه منجر گرديد و نوع حكومت آن جمهوري اعلام شد.
1959 – اختلاف مرزي چين و هند
25 اوت سال 1959 نهرو ارتش هند را آماده جنگ با چين كرد كه در مناطق مرزي اختلاف ارضي داشتند. چين كه نمي خواست هند به امريكا نزديك شود، آمادگي خود را براي مذاكره اعلام كرد، ولي هند به تمركز قوا در مرزهاي چين ادامه داد و نيروهاي هندي در بيستم اكتبر 3 سال بعد (1962) بر ضد چين دست به تعرض زدند كه چين شش روز بعد با استفاده از فرصتي كه بحران موشكي كوبا و معاوضه شوروي و امريكا برايش فراهم آورده بود، دست به حمله متقابل زد و ارتش هند را تار و مار كرد و مناطقي در شمال شرقي و شمال غربي اين كشو را تصرف و واحدهاي متعدد هندي را اسير كرد. اين سريعترين و شديدترين حمله نظامي در مناطق كوهستاني در دو قرن اخير به شمار مي آيد.
اختلاف دو كشور بر سر اين مسائل مرزي و اراضي كه نيروهاي چين در سال 1962 تصرف كردند هنوز کم و بيش ادامه دارد، گو اين كه در سالهاي اخير مناسبات دو كشور بهتر و عادي شده است و سران دولتهاي چين و هند از پايتخت هاي يکديگر ديدار کرده و به گفتگو نشسته اند.
1967 – روزي که رهبر حزب نازي آمريكا ترور شد
25 آگوست 1967 در آرلينگتون (ديوار به ديوار شهر واشنگتن) جورج لينكلن راكول g.l. rockwell رهبر حزب نازي ايالات متحده موسوم به حزب ناسيونال سوسياليست ترور شد. قاتل او يك عضو اين حزب بود كه به دليل داشتن عقايدي متفاوت و افراطي اخراج شده بود. اين فرد عقيده داشت كه ميان سفيد پوستان هم بايد تفاوت قائل شد و قبول كرد كه سفيد پوستان تيره رنگ متفاوت از سفيد پوستان با رنگ پوست روشن و لطيف و آبي چشمها هستند!.
جورج لينكلن راكول
زادروزها
۱۵۳۰ – ایوان چهارم واسیلیویچ، معروف به «ایوان مخوف»، نخستین تزار روسیه.
۱۷۴۴ – زادروز یوهان گوتفرید هردر فیلسوف، زبان‌شناس، شاعر ، منتقد ادبی، از دانشمندان تأثیرگذار عصر روشنگری
ایوان مخوف
۱۹۱۱ – زادروز وو نوین جیاپ ژنرال ویتنامی،وزیر دفاع ویتنام
۱۹۱۲ – زادروز اریش هونکر عضو و رئیس حزب کمونیست آلمان شرقی، و رهبر جمهوری دموکراتیک آلمان – آلمان شرقی
یوهان گوتفرید هردر
۱۹۳۰ – زادروز شان کانری بازیگر اسکاتلندی
۱۹۵۸ – زادروز تیم برتون کارگردان، تهیه‌کننده، نویسنده، طراح، نقاش و شاعر آمریکایی
تیم برتون
درگذشت‌ها
۱۷۷۶ – درگذشت دیوید هیوم از فیلسوفان اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه‌گرایی
۱۸۱۹ – درگذشت جیمز وات فیزیکدان و مخترع اسکاتلندی و پدر انقلاب صنعتی
جیمز وات
۱۸۶۷ – درگذشت مایکل فارادی فیزیکدان و شیمیدان انگلیسی
مایکل فارادی
۱۹۰۰ – درگذشت فریدریش نیچه فیلسوف و منتقد آلمانی و از تاثیر گذارترین متفکران معاصر
فریدریش نیچه
۱۹۰۸ – درگذشت آنری بکرل فیزیکدان فرانسوی و یکی از کاشفان پدیدهٔ پرتوزایی ، برنده جایزه فیزیک نوبل به همراه کوری ها
آنری بکرل
۲۰۱۲ – درگذشت نیل آرمسترانگ فضانورد آمریکایی ، نخستین انسانی که طی ماموریت آپولو ۱۱ در ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹ بر کره ماه گام نهاد.
نیل آرمسترانگ
*****
