مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز شانزدهم ماه اسد مطابق با (7 آگوست) سال میلادی است:
تقاضای بریتانیا برای بی طرفی افغانستان در جنگ جهانی اول/1914
بریتانیا با ارسال نمامه ای از دولت افغانستان خواست تا بی طرفی اش را در جنگ جهانی اول حفظ نماید. به همین منظور امیر حبیب الله خان نیز با وجود آنکه بار ها نمایندگان دولت های آلمان و ترکیه به افغانستان برای جلب حمایت امیر برای داخل شدن به جنگ آمده بودند، از داخل شدن در جنگ اجتناب ورزید.
آزادی زندانیان جوان بعد از تشکیل جمهوری در افغانستان/1352
گروهی از جوانان که در سال 1348 به اتهام شرکت در مظاهرات دانشجویی دانشگاه کابل به زندان افتاده بودند، به فرمان سردار محمد داود خان، بدون قید و شرط آزاد شدند. مولانا باعث، عبدالهادی داوی، انجینیر عثمان، سید کاظم دادگر، مضطرب باختری و دستگیری پنجشیری از همین جوانان بودند.
• تولد “فرانچسكو پترارك” شاعر و ادیب برجسته ایتالیایی (1304 م)
فرانچسكو پِتْرارْكْ، ادیب معروف ایتالیایى در هفتم اوت 1304میلادی، در این كشور به دنیا آمد. وی در ابتدا در رشته حقوق تحصیل كرد اما دنباله آن را نگرفت و همه وقت خود را به ادبیات مصروف داشت. مدتی نگذشت كه به سبب هوش سرشار، فرهنگ وسیع، دانستن آداب و ظرافت در رفتار، توجه مقامات حكومتی و مذهبی را به خود جلب كرد و به مشاغل دولتی دست یافت. وی طی سال‌های بعد، با مطالعه فراوان، معلومات هنری و فكری را بر وسعت تجربه افزود و با سرودن اشعاری زیبا، نشان افتخار شاعران ایتالیا را در 37 سالگی دریافت كرد. پترارك با سرودن دیوان نغمهها، در سراسر اروپا از احترام و ستایش بزرگان ادب برخوردار شد و رو به ترقی نهاد. در پترارك، عشق به فرهنگ و ادب كهن یونان و روم كه بر مبنای انسانی قرار داشت، بسیار شدید بود. مطالعات او را در این زمینه نمیتوان مطالعات مردی محقق یا گردآورنده دانست، بلكه كوشش فاضل و ادیبی است كه قصد دارد جهان از دست رفتهای را دوباره زنده كند. وی در اثر دو جلدی خود به نام زندگی در انزوا، زندگی در عالم انزوا را كه به بشر امكان میدهد تا قوای معنوی و اخلاقی خود را تكامل بخشد ستایش میكند. شاعر، زندگی در انزوا را در برابر زندگی پرمشغله و پر اضطراب قرار میدهد كه به سبب جاهطلبی و هوای نفس، پیوسته دچار آشفتگی است. زندگی در تنهایى، انسان را به تفكرات مذهبی كه بیشتر جنبه فلسفی دارد، همچنین به لذت بردن از طبیعت وا میدارد. علاوه بر آن، ادبیات و زندگی، از نظر پترارك در زمینه بشر دوستی با یكدیگر تلفیق مییابد. پترارك در طی سال‌های پس از آن، منظومه افریقا در نه جلد، دیوان پیروزی و قطعه شعرهای روستایى را سرود. اما مهمترین اثر پترارك، نامهها نام دارد كه در 24 جلد به نگارش درآمد و این نامهها، مدارك بسیار پرارزشی در تاریخ فرهنگ اروپا به شمار میآید. پترارك از نظر تبحّر در علوم ادبی و پیروی از زبان و ادبیات باستانی یونان و روم، پیشوای نهضتی فرهنگی است كه سراسر جهان را فرا گرفت. از نظر شعر، پترارك، قالب غنایى و سنتی شعر را تكمیل كرد. پترارك قدرتی بلامنازع در فرهنگ و ادب عصر خود به شمار آمده و به نحو قاطعی در تعیین راه ذوق و سلیقه زندگی معنوی دوره رنسانس نفوذ داشته است. به طوری كه پترارْكیسْمْ، تمایل شاعرانهای است در پیروی از اشعار پتراركْ كه ابتدا در ایتالیا و سپس در اروپا تا قرن شانزدهم میلادی رواج داشته است. به طور كلی، افكار پترارك بر ضد افكار قرون وسطی بود. وی در بسیاری از علوم خصوصاً تاریخ و باستانشناسی مطالعاتی داشت و سبك خاصی كه آمیخته با سبك نویسندگان قدیم و معاصر بود، به وجود آورد و غزلیاتی به زبان عامیانه سرود. وی محقق و مورخی بزرگ و صاحب مطالعات زیاد در كتب خطی قدیم و یكی از مبرّزترین افراد بشر دوست در عصر تجدد بود. پترارك عقیده داشت كه نباید پیوسته به فكر رستاخیز و آخرت بود بلكه باید از زیبایى و لذتهای زندگانی بهرهمند شد. وی با سنن و عاداتْ، مخالفت میكرد و میگفت حقایق را باید به وسیله مشاهده و پژوهش و استدلال كشف نمود. با داشتن این عقاید، پترارك قهراً وجه اشتراكی با دورههای درخشان یونان و روم پیدا میكرد. به این جهت كوشید تا فرهنگ باستان را زنده كند و در آثار خود و كتابهایی كه در ادبیات و نقد شعر و اخلاق نوشت، اوج گذشته را ظاهر سازد. فرانچسكو پترارك سرانجام در 21 نوامبر 1374میلادی در هفتاد سالگی درگذشت و در معبد بزرگی در رُم كه افراد برجسته را در آن تجلیل میكردند، مدفون شد.
• درگذشت “آنتونی فان دیك” نقاش معروف بلژیكی (1641 م)
آنتونی فان دیك، نقاش معروف بلژیكی در 23 نوامبر 1599میلادی بلژیك به دنیا آمد. وی از سال‌های اولیه عمر، نقاشی را زیر نظر استادان هنرپرور زمان آموخت و همین كه به حد رشد رسید، خود، در نقاشی یك استاد مسلم شد. فان دیك پس از آن مدتی در ایتالیا زندگی كرد و از آثار نقاشان ونیزی بهره برد. دوره ایتالیایى كارِ فاندیك با چهره نگاری و نقاشی موضوعات مذهبی، به شیوهای شخصی، براساس دستآوردهای استادان ونیزی مشخص میشود. وی سالیانی نیز در انگلستان حضور یافت و به مقام نقاش دربار چارلْزْ اول پادشاه انگلیس رسید. فان دیك در انگلستان شیوهای در چهرهنگاری و رسم پُرْتْرِه یا صورت ابداع كرد كه با سلیقه اشرافیت انگلیسی سازگار بود به طوری كه پُرتْرههای او از اشراف و بچههایشان در میان زیباترین آثار فان دیك قرار دارند. فان دیك استانداردهای ویژهای برای پُرتره انگلیسی وضع كرد كه از ویژگیهای فان دیك در نقاشی، پوشاك فراوان بود. او یك سری گراور و نقاشی سیاه قلم از نویسندگان و هنرمندان روزگار خویش پدید آورد كه در شمار شاهكارهای نقاشی قرار دارند. وی همچنین مجسمههایى از چهره مشاهیر روزگار خود ساخت. فان دیك غالباً مدل خود را به طرزی با وقار و پرشكوه بر پس زمینهای از منظره طبیعی، نقاشی میكرد كه این شیوه كار او، تا دو قرن بعد سرمشق چهرهنگاران انگلیسی قرار گرفت. از فان دیك صدها اثر مهم بر جای مانده كه چارلز اول در شكار و رستاخیز مسیح(ع) از آن جملهاند. آنتونی فان دیك به عنوان مشهورترین نقاش پُرتْرهپرداز قرن هفدهم، سرانجام در هفتم اوت 1641میلادی در 42 سالگی درگذشت.
• ویكتوریا شاه انگلستان شهر اوتاوا را برای پایتختی مهاجرنشین كانادا برگزید كه هنوز پایتخت این كنفدراسیون است. (1858 م)
• فاجعه آتشفشان كوه “په له” در “جزیره مارتینیك” و مرگ چهل هزار نفر (1902 م)
جزیره مارتینیك یكی از جزایر كوچك واقع در اقیانوس اطلس است كه 1100 كیلومتر مربع وسعت و نیم میلیون نفر جمعیت دارد. با فعال شدن كوه آتشفشان معروف “په له” در این جزیره در هفتم اوت سال 1902میلادی، شهرسن پيِر با بیش از 300 هزار سكنه، زیر آتش و لایه غبار پوشانده شد و چهل هزار نفر را به كشتن داد.
• هیتلر منطقه مرزی آلزاس و لورن Alsace – Lorraine را که مورد اختلاف آلمان و فرانسه بوده است ضمیمه آلمان ساخت. (1940 م)
• درگذشت “رابیندرانات تاگور” فیلسوف، نویسنده و شاعر هندی (1941 م)
رابیندرانات تاگور، فیلسوف و ادیب شهیر هندی در 6 می سال 1861میلادی در خانوادهای برهمایى در كلكته هندوستان به دنیا آمد. پدربزرگش مروج آیین برهمایى و پدرش مردی دانشمند بود. وی از كودكی شعر میسرود به طوری كه در چهارده سالگی نخستین شعر خود را در جشن ملی – فرهنگی بنگالیها خواند. تاگور در سیزده سالگی به همراه پدر به سیر و سفر پرداخت و در هفده سالگی به همراه برادر به انگلستان سفر كرد و در رشته حقوق به تحصیل پرداخت. او در آن كشور شروع به مطالعه زبان انگلیسی و تحقیق و جستجو درباره شاعران انگلیسی نمود و خود نیز كتابهایى را كه به زبان بنگالی نوشته بود به انگلیسی ترجمه كرد. وی به زودی به اصول تعالیم كهن و مكتبهای فلسفی هند روی آورد و به آثار شاعران گذشته بنگالی و انگلیسی دلبستگی یافت. وی تا قبل از 18 سالگی 7000 بیت شعر سرود و در این كار تبحّر یافت. این متفكر هندی در سال 1901میلادی مدرسهای با نام خانه صلح تأسیس كرد و همه نظریاتش را درباره چگونگی آموزش و پرورش، در این مدرسه به مرحله اجرا و عمل درآورد. تاگور در این مؤسسه، همواره به تربیت و ارشاد جوانان هندی و در پیشرفت معنویشان براساس اندیشههای مذهبی و سنتی میپرداخت. این سازمان تربیتی در سال 1921میلادی توسعه یافت و به دانشگاه تبدیل شد.
تاگور به موازات نشر مقالات و كتابهای گوناگون، درباره مسائل تربیتی و فرهنگی، همچنان به خلق آثار ادبی محض، ادامه داد. تاگور از دوستان نزدیك گاندی، پیشوای هند بود و خود نیز هنرمند و متفكری بزرگ با افكاری بلند و نوشتهها و تابلوهایى بسیار جالب به شمار میرفت. این شاعر هندی در اشعار و نوشتههایش، توصیفات لطیفی از طبیعت را با تفكرات مذهبی و فلسفی در هم آمیخته است. فلسفه تاگور نیز مخلوطی از فلسفه شرقی و اخلاقیات مسیحی و یهودی بود. وی چندان رغبتی به حیات اخروی نشان نمیداد و آنچه بیشتر مورد توجه او بود تحول مترقیانه انسان در زندگی فعلی او بود. تاگور عقیده داشت كه این تحولْ فرایند یادگیری از طریق رنج است. او این اندیشه را به زیبایى تمام در یكی از اشعار خود بیان میكند. از میان آثار منثور تاگور كه بیان كننده فلسفه اوست، شاید دلانگیزتر از همه، مجموعه نامههای خارجی است كه در سال 1921میلادی انتشار یافت. همچنین از رابیندرانات تاگور حدود 60 دیوان شعر، چهل داستان كوتاه و بلند، پنجاه نمایشنامه و تعدادی رساله و كتاب فلسفی به جای مانده كه بیشتر آنها به زبان انگلیسی ترجمه شده است. این اندیشمند هندی در 1913میلادی به عنوان اولین آسیایى، جایزه نوبل ادبی را دریافت كرد و شهرتی جهانی یافت. این جایزه، نه تنها به خاطر زیبایى شاعرانه سبكش در نوشتن، بلكه به خاطر عمق فلسفی افكارش به او اعطا شد. تاگور تنها شاعری غزلسرا نبود، بلكه مدیحهسرا، حماسهسرا و نویسندهای میهنپرست بود، برای كودكان شعر میسرود و در كنار اندیشههای فلسفی استوار، طبع بذلهگو و طنزآمیزش نیز تجلی میكرد. نمایشنامههایش از محیطی رنگین و خوشآهنگ و هیجان فراوان برخوردار بود. به موسیقی و نقاشی علاقه خاص داشت و موسیقی را زبان روح و نقاشی را وسیله نزدیكی به عالم طبیعت میدانست. تاگور اساس مذهب را برپایه نیكی و زیبایى نهاده بود و تمدن واقعی را در تحمل سختیها و متانت روح میدانست. از نظر تاگور، كمال مطلوبْ در عظمت روح و دست یافتن به عالم ناشناخته است و بشر تا درون خود را نشناسد معنی واقعی زندگی را درك نمیكند. اما مفهوم این نظر، كنارهگیری از زندگی و لذت نیست. آثار متنوعی از تاگور بر جای مانده كه باغبان، گورا، وطن و جهان، گیتاجانی، خاطرات من، قربانی و پُستخانه از آن جمله است. رابیندرانات تاگور سرانجام پس از یك عمل جراحی، در هفتم اوت 1941میلادی در هشتاد سالگی در خانهای كه به دنیا آمده بود، درگذشت.
• درگذشت “الیور هاردی” کمدین آمریکایی (1957 م)
الیور هاردی (به انگلیسی: Oliver Hardy) با نام اصلی نورویل هاردی (به انگلیسی: Norvell Hardy) (۱۸ ژانویه ۱۸۹۲ – ۷ اوت ۱۹۵۷) هنرپیشه کمدی سینمای آمریکا است. وی همراه استن لورل گروه دو نفره تشکیل دادند که به مدت سی سال فیلم‌های کمدی بسیاری را تولید کردند.
• روز ملی و استقلال “ساحل عاج” از استعمار فرانسه (1960 م)
كشور جمهوری ساحل عاج با 322/463 كیلومتر مربع مساحت در غرب قاره افریقا، در كنار خلیج گینه و در همسایگی كشورهای لیبریا، مالی، بوركینافاسو و غنا واقع شده است. جمعیت آن در حدود 15 میلیون نفر میباشد كه بیشتر آنها مسلمان و حدود 20% مسیحی میباشند. پایتخت ساحل عاج “یاموسوكرو” و از شهرهای مهم آن آبیجان، بوآكه و دالوئا است. زبان رسمی در ساحل عاجْ فرانسوی و نژاد مردم سیاه میباشد. واحد پول ساحل عاج فرانك سی اف آ بوده و خط آنها لاتین است. پیشبینی میشود جمعیت این كشور تا سال 2025 بیش از 23 میلیون نفر خواهد بود. در قرن شانزدهم میلادی پرتغالیها در این سرزمین، نواحی مسكونی ایجاد كردند. در نیمه قرن نوزدهم، فرانسه این مناطق را به اشغال خود درآورد و با تصرف مناطق دیگری در این قسمت، افریقای غربی فرانسه را شكل بخشیدند، ولی در 1891 ساحل عاج در امور داخلی، خودمختاری گرفت بعد از پایان جنگ جهانی دوم، حزب اتحاد دموكراتیك افریقا تأسیس شد و در سایر كشورهای تحت استعمار نیز شعباتی دایر كرد. این حزب سپس اعتراضات و اعتصابات گوناگونی را سازماندهی نمود. سرانجام در 7 اوت 1960، ساحل عاج به همراه چند مستعمره دیگر فرانسه در افریقا به استقلال دست یافت و نوع حكومت خود را جمهوری چند حزبی با یك مجلس قانونگزاری اعلام نمود. بعد از استقلال و به مدت بیش از 30 سال “فلیكس بوآنی” رهبر اتحاد دموكراتیك افریقا مقام ریاست جمهوری را در اختیار داشت.
• امضای قرارداد موستار میان مسلمانان و كروات‌ها (1996 م)
این توافقنامه برای پایان دادن به بحران‌ها در شهر موستار میان كروات‌ها، مسلمانان و اتحادیه اروپا به امضا رسید. طبق قرارداد موستار، نمایندگان اتحادیه اروپا شش ماه پس از امضای این قرارداد در شهر موستار حضور یافتند و به‌طور رسمی اداره آن را به عهده گرفتند و در این توافقنامه همچنین مسائلی چون تأسیس اداره شهرداری مؤثر با همكاری كامل با فرستاده ویژه اتحادیه اروپا، برپائی گردهمایی شورای شهرداری در ماه اوت و انتخاب شهردار و معاون آن و كروات بودن شهردار قید شده بود.
• درگذشت ادوارد شواردنادزه، ییس جمهوری پیشین گرجستان و وزیر امور خارجه اسبق اتحاد جماهیر شوروی (2014 م)
ادوارد شواردنادزه ۲۵ جنوری ۱۹۲۸ میلادی در روستای ماماتی در منطقه لانچ خوتی شوروی سابق به دنیا آمد. در سال ۱۹۵۱ میلادی از مدرسه کمیته مرکزی حزب کمونیست جمهوری سوسیالیست گرجستان فارغ التحصیل شد. در سال ۱۹۵۹ میلادی وی مدرک تخصصی در رشته تاریخ را از موسسه کوتایسی دریافت کرد. وی طی سال‌های ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۱ میلادی دبیر کل کمیته مرکزی و شاخه جوانان حزب کمونیست گرجستان بود. وی در سن ۲۰ سالگی به حزب کمونیست گرجستان پیوست و به سرعت پله های ترقی را طی کرد و به ریاست این حزب در گرجستان رسید. در سال ۱۹۶۱ میلادی دبیر کل کمیته منطقه‌ای این حزب شد. شواردنادزده در سال ۱۹۶۴ میلادی معاون وزیر امنیت عمومی گرجستان شد. در سال ۱۹۶۵ میلادی ریاست این وزارتخانه را برعهده گرفت و از سال ۱۹۶۸ میلادی به سمت وزارت کشور گرجستان منصوب شد. وی تا سال ۱۹۷۲ میلادی این سمت را در اختیار داشت و در این سال به عنوان دبیر کل کمیته شهری تفلیس از حزب کمونیست گرجستان انتخاب شد. پاییز همان سال وی به ریاست کمیته مرکزی حزب کمونیست گرجستان رسید و به مقام رسمی عالی رتبهای در جمهوری گرجستان تبدیل شد. فعالیت سیاسی شواردنازده همزمان با اجرای پرسترویکا در اتحاد جماهیر شوروی شد.
در سال ۱۹۸۵ میلادی میخائیل گورباچف رئیس جمهور شوروی سابق شواردنادزه را به عنوان وزیر خارجه پیشنهاد داد. شواردنادزده وزیر خارجه شوروی شد تا نظاره گر پایان جنگ سرد و عادی شدن روابط مسکو و غرب باشد. وی همچنین شاهد اتحاد دو آلمان بود. وی به یکی از همراهان اصلی و نزدیک گورباچف برای اجرای سیاستهای شوروی سابق تبدیل شد. طی سال‌های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۰ میلادی وی عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست بود. وی در سال ۱۹۹۱ میلادی از سمت وزیر خارجه شوروی کنارهگیری کرد و ریاست سازمان سیاست خارجی را بر عهده گرفت. در سال ۱۹۹۲ میلادی شواردنادزه به گرجستان بازگشت تا ریاست شورای دولتی جمهوری این کشور را بر عهده گیرد. در اکتبر همان سال شواردنادزه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی به نخست وزیری انتخاب شد. ۵ نوامبر ۱۹۹۵ میلادی نیز اکثریت مردم گرجستان وی را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کردند. ۹ آوریل ۲۰۰۰ میلادی وی بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسید و حمایت ۸۰ درصد مردم گرجستان را جلب کرد. زمانی که شواردنازده به گرجستان بازگشت درگیری های داخلی متوقف شد. ژوئن ۱۹۹۲ میلادی در شهر سوچی توافقنامه آتش بس امضا شد تا درگیریهای گرجستان اوستیا و گرجستان و آبخازیا به پایان برسد. وی در سن ۸۶ سالگی بعلت بیماری از دنیا رفت.
