تقویم تاریخ ( پنجم ماه ثور )

امروز 5 ماه ثور برابر با 25 اپریلتقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم. 

رویداد ها:

روز جهاني مالاريا

همه ساله از روز جهانی مبارزه با مالاریا از سوی وزارت صحت عامه افغانستان تجلیل به عمل آمد.
بر اساس گزارش سازمان صحی جهان حدود۳،۳ میلیارد انسان در۹۷ کشور جهان در معرض خطر مبتلا به بیماری مالاریا قرار دارند.
اکثراین واقعات در آفریقا واقع شده، جایی که حدود ۹۰ فیصد تمام مرگ و میر مالاریا که بیشترین آنرا اطفال زیر سن پنج سال تشکیل می دهند به وقوع پیوسته است.
بیماری مالاریا در افغانستان نیز یک مشکل عمده صحی به شمار می آید. بگونه ای که بیش از ۷۵ درصد از جمعیت کشور در مناطقی که خطر مبتلا به این بیماری بالاست، زندگی می کنند.
مالاریا علاوه بر اینکه یک مشکل صحی است، تاثیرات منفی نیز بالای رشد اقتصاد داشته، زیرا این مرض قدرت کاری افراد را پایین آورده و سبب فقر و بدبختی، در جوامع معروض به خطر مالاریا می گردد.

وفات شاه امان الله / 1339 شمسی

شاه امان الله در چنین روزی دیده از جهان فروبست.

وی سومین پسر حبیب‌الله خان فرمانروای افغانستان از دودمان بارکزی بود. اصلاحات شاه امان‌الله خان که در سال ۱۹۲۳ در زمینه‌های اجتماعی انجام شد به واکنش مردمی منجر شده و پس از یک جنگ داخلی، در سال ۱۹۲۹ وی به کناره‌گیری از سلطنت وادار شد. با استعفای امان‌الله خان و جانشینی وی توسط معین السلطنه عنایت‌الله خان  و استعفای سردار عنایت‌الله خان ، حبیب‌الله کلکانی خادم دین معروف به بچه سقا که به کابل حمله کرده‌ بود، ارگ شاهی را تصرف کرد.

غازی امان الله خان در ۱۰ دسامبر ۱۹۲۷ سفری ۶ ماهه را به کشورهای آسیایی، اروپایی و آفریقایی آغاز کرد و در سال ۱۳۰۷ ه‍. ش. از راه ایران به افغانستان بازگشت و دست به اقدامات اصلاحی زد و مدارس بسیاری در کابل و نقاط دیگر مملکت تأسیس و متخصصانی از خارج استخدام کرد و در کابل علاوه بر مدارس حبیبیه و حربیهٔ سابق مدارس عالی دیگری زیر نظر معلمان فرانسوی و آلمانی بنیاد نهاد و یک دسته محصل به خارج کشور گسیل داشت.

وی به تعلیم زنان اهمیت داد و مکتبی بنام مکتب مستورات در کابل دایر کرد و دسته‌ای از دوشیزگان را برای تحصیلات عالی به اروپا فرستاد.

چون اقدامات اصلاحی وی با تندرویهایی همراه بود و با روحیهٔ مردم ایل‌نشین و متعصب افغانستان سازگاری نداشت، حبیب‌الله کلکانی بر او شورید و او را مجبور به استعفا کرد. امان‌الله خان پس از استعفا به ایتالیا رفت و در آن جا نشیمن گزید.

وی در ۲۵ آوریل ۱۹۶۰ در زوریخ، سویس درگذشت. جنازه اش به جلال‌آباد انتقال داده شد و در جوار پدرش به خاک سپرده شد.

صدور اولین اعلامیه دولت موقت اسلامی افغانستان / 1371 شمسی

اولین اعلامیه دولت موقت اسلامی افغانستان مبنی بر امنیت شهر کابل صادر شد. هم‌زمان با صادر شدن اعلامیه جنگ میان نیروهای حزب اسلامی و متحدین جمیعت اسلامی در اکثر نقاط جنوبی شهر کابل شروع شد و حزب اسلامی مجبور به عقب‌نشینی با اطراف کابل گردید.

1492 – سقوط آخرين دولت اسلامي اروپا در غرناطه

پس از ظهور دين مبين اسلام و در پي گسترش آن در نواحي غرب آسيا و شمال افريقا، سپاهيان اسلام از طريق تنگه جبل‏الطّارق وارد منطقه جنوب غربي اروپا شدند و اين ناحيه به مدت هشت قرن تحت نظر خلفاي اسلامي قرار داشت. اين ناحيه كه امروزه اسپانيا مي‏باشد در آن زمان اندلس ناميده مي‏شد. با گذشت زمان، مسيحيان اسپانيا به كمك ديگران زمينه ترويج فساد را در بين مسلمانان به وجود آوردند و سرزمين اندلس را از دست مسلمانان خارج ساختند. در اين هنگام عده بسياري از مسلمانان از شهرهاي اسپانيا به غرناطه آمدند و اين شهر مدتي دراختيار آنان بود. در نهايت، اين شهر به عنوان آخرين پايگاه دولت اسلامي در اروپا، در 25 آوريل در سال 1492م به تصرف مسيحيان درآمد و به حكومت هشت‏صد ساله مسلمانان در اين منطقه پايان داده شد. دوران حاكميت اسلام در اين منطقه با شكوفايى علم و دانش همراه بود؛ علوم قرآني و حديث، فقه، علوم طبيعي و پزشكي، نجوم و رياضيات، فلسفه و ادبيات جلوه‏هايى از بُعد علمي و فرهنگي مسلمانان در اين منطقه به حساب مي‏آمد. گرچه در كنار علوم فوق، بايد از معماري اسلامي ياد كرد كه بقاياي آن در اسپانياي امروز نشانه‏هايى از فكر بديع و تلاش مسلمانان در نمايش دين اسلام در تمامي جهات زندگي است. سقوط دولت اسلامي در اندلس ناشي از عواملي چند مي‏باشد كه مي‏توان از غفلت امرا و حكام جامعه اسلامي، عدم وحدت و يگانگي ميان مسلمانان، تأثيرات گسترده تهاجم فرهنگي و برنامه‏ريزي و تلاش دشمنان اسلامي در باز پس‏گيري اين قطعه از دنياي اسلام ياد نمود.

غرناطه (Granada)

1918 – نخستین نبرد تانکها در تاریخ

24 اپریل 1918 جبهه ویلر برتونو (فرانسه، آخرین سال جنگ جهانی اول) شاهد نخستین نبرد تانک بود. در این نبرد 3 تانک آلمانی و 3 تانک انگلیسی یکدیگر را می کوبیدند. شمار کل تانکهای آلمان در زمان این نبرد، 21 دستگاه گزارش شده است. «تانک» به عنوان یک جنگ افزار در سال 1917 ساخته شده بود و قبلا ارتش انگلستان از آن در نبرد با افراد پیاده و سنگرنشین استفاده می کرد که آلمان نیز تانک به جبهه فرستاد. مهندس جوزف ولمر طراح تانکهای آلمان بود که از سال 1916 دست بکار آن شده بود. نخستین تانکهای آلمانی 30 تن وزن، اندکی بیش از هفت متر طول و 3 متر عرض داشتند، ضخامت زره آنها 5 سانتیمتر بود، مجهز به توپ 57 میلیمتری بودند و شبیه یک برجک پولادین بنظر می رسیدند. یک موتور دایملر این تانکها را به حرکت درمی آورد و حداکثر سرعت آنها 15 کیلومتر در ساعت بود. نخستین طراح تانکهای انگلیسی سرگرد ویلسون بود. این تانکها 28 تن وزن داشتند ولی سرعتشان بیش از 6 کیلومتر در ساعت نبود.

عکس زیر دو نمونه از نخستین تانکهای آلمانی و انگلیسی را که نخستین جنگ افزار زرهی جهان بشمار می آیند نشان می دهد:

1945 – محاصره برلين توسط ارتش شوروي در آخرين روزهاي جنگ جهاني دوم

در حالي كه تمام مقاومت‏هاي نيروهاي نازي در برابر متفقين با شكست مواجه مي‏شد و جنگ جهاني دوم آخرين روزهاي خود را پشت سر مي‏گذاشت، در روز 25 اپریل 1945م، ارتش سرخ شوروي، برلين پايتخت آلمان را تحت محاصره گرفت و نيروهاي شوروي پس از دور زدن برلين، در غرب اين شهر شروع به پيشروي كردند. دو روز بعد، نيروهاي امريكا و شوروي در مسير حركت خود در دو جهت مخالف، در قلب آلمان به هم پيوستند و نيروهاي آلمان به دو قسمت تقسيم شدند. در اين زمان قدرت مقاومت ارتش آلمان نازي به كلي در هم شكسته شد و سربازان آلماني، نه فقط به علت از دست دادن روحيه و احساس شكست، بلكه به خاطر نرسيدن مهمات و مواد غذايى دسته دسته تسليم مي‏شدند. هم‏چنين وحدت فرماندهي از ميان رفته و هيتلر كنترل خود را بر باقي‏مانده ارتش آلمان از دست داده بود. با تنگ‏تر شدن حلقه محاصره برلين، ديگر ترديدي براي هيتلر باقي‏نمانده بود كه مقاومت آخرين سربازان وفادار او هم تا چند روز ديگر به پايان خواهد رسيد. با تصرف كامل برلين و خودكشي هيتلر، آلمان هم تسليم متفقين شد و جنگ جهاني دوم نيز پايان يافت.

1966 – در اثر زلزله ای مهیب تاشکند پایتخت ازبکستان تخریب شد. این زلزله که در افغانستان نیز احساس شد، خسارات و تلفاتی هم در شمال افغانستان داشت.

1974 – انقلاب میخک در پرتغال

انقلاب میخک که نام اصلی آن «انقلاب جمهوری» است در 25 اپریل سال ۱۹۷۴ میلادی توسط افسران شورشی جوان در شهر لیسبون پرتغال شروع شد و با پایان دادن به حکومت دیکتاتوری که سالازار بنیانگذار آن بود، باعث به قدرت رسیدن ژنرال اسپینولا در این کشور شد. چون این انقلاب بدون خونریزی و آشوب انجام شد، در تاریخ پرتغال به نام انقلاب دمکراتیک مشهور است و چون مردم از سربازان با گل‌های میخک استقبال کردند، به انقلاب میخک نیز مشهور شد.

مناسبت ها

روز جهانی مالاریا

زادروزها

1807 – تولد هنري لانگ فالو اديب معروف امريكايي

هنري لانگ فالو

۱۹۴۰ – آل پاچینو، بازیگر آمریکایی و برندهٔ جایزه اسکار.

آل پاچینو

۱۲۹۹- جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی مدرن ایران در بندر انزلی.

مرگ‌ها

۱۶۴۴ – چونگ‌جن، آخرین امپراتور سلسله مینگ
1971 – مرگ فرانسوا دوالیه دیکتاتور خون‏خوار هائیتی

امان اللَّه خان

1339 شمسی – مرگ امان اللَّه خان پادشاه پيشين و باني نظام سلطنتي در افغانستان

۱۹۲۸ – فلوید بنت، هوانورد آمریکایی
۲۰۱۴ – تیتو ویلانوا، سر مربی سابق تیم بارسلونا

تیتو ویلانوا