مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 26 ماه حمل برابر با 15 اپریل تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
وقوع جنگ میان قوای اماالله خان و طرفداران حبیب الله کلکانی/1308 شمسی
جنگ سختی میان قوای امان‌الله خان و طرفداران حبیب‌الله کلکانی در نزدیک غزنی درگرفت نیروی امان‌الله شاه شکست خورد. امان الله خان به دنبال این شکست دوباره به قندهار بازگشت و از آنجا عازم خارج از کشور شد. بعد از این واقعه فرماندهی جنگ علیه حبیب الله کلکانی به دست سردار محمد نادر پدر ظاهر شاه افتاد. تا آنکه بعد از مدتی کابل را تصرف و به حکومت رسید. شاه امان الله که خود را خلع حکومت می دید، از هند رهسپار ترکیه شد و تا هنگام مرگ به کشور باز نگشت.
69 – «اتو» مدعي امپراتوري روم در جنگ «بدرياكوم» در شمال ايتاليا از نيروهاي دولتي شكست خورد و روز بعد خودكشي كرد.
اتو
399 – يزدگرد يکم: دولت آریانا مكلّف به حمايت از پيروان آيين زرتشت در سراسر جهان است
يزدگرد يکم شاه ساساني پس از آغاز سلطنت، 15 اپریل سال 399 ميلادي به مسيحيان قلمرو آریانا، آزادي مذهبي داد و با ارسال پيامي به رُم به دولت و سناي روم يادآور شد كه دستور داده است همه تدابير و عمليات خصمانه بر ضد روم پايان يابد و بازرگانان رومي بتوانند در قلمرو آریانا آزادانه به داد و ستد بپردازند و تحت حمايت سربازان آریانا باشند.
يزدگرد در پيام خود تاكيد كرده بود كه انتظار عمل متقابل ازسوي دولت روم دارد مخصوصا در زمينه آئين زرتشت كه دولت ايران مكلّف به حمايت از پيروان آن در سراسر جهان است.
یزدگرد یکم
422 – پيمان صلح صد ساله آریایی ها و روم که 27 ماه معتبر ماند!
15 اپریل سال 422 ميلادي (23 سال پس از پيام يزدگرد اول به دولت روم درباره مذهب) ميان آریانا و روم ــ دو ابر قدرت وقت ــ يك پيمان صلح صد ساله امضاء شد. اين پيمان در پي يك جنگ دو ساله ميان دو كشور به امضاء رسيد. اين جنگ را ارتش ايران به فرماندهي ژنرال «مهر نرسي» مازندراني برنده شده بود و پيشنهاد صلح از سوي رومي ها داده شده بود تا پيشروي جنرال آریایی متوقف شود. اين پيمان صد ساله تنها دو سال و سه ماه عمر كرد و رومي ها در تابستان سال 424 كه آریانا را در مرزهاي شمال شرقي (حوالي بدخشان) درگير طوايف آن سوي کوههاي پامير ديدند بار ديگر در سوريه نيرو پياده كردند و جنگ از سر گرفته شد.
1865 – آبراهام لینکلن یک روز پس از مورد اصابت گلوله جان ویلکس بوث قرار گرفتن درگذشت.
1967 – «ناتو» فرانسه را تخليه كرد
به تصميم دولت فرانسه (شارل دوگل)، «ناتو» 15 اپریل سال 1967 همه دفاتر و قرارگاههاي نظامي در فرانسه را تعطيل و مقرّ خودرا به بروكسل انتقال داد.
دولت فرانسه همزمان با به آب انداختن نخستين زيردريايي اتمي اش، خودرا از فعاليت هاي نظامي ناتو (سازمان پيمان دفاعي اتلانتيك شمالي) كنار كشيد و اعلام داشت كه مي خواهد در امور نظامي استقلال كامل داشته باشد. با وجود اين، فرانسه از ناتو کاملا خارج نشد و در دهه اخير بر فعاليت خود در چارچوب ناتو افزوده است.
شارل دوگل
1986 – حملات هوايي اپریل 1986 آمريکا به ليبي
يك هفته پس از انفجار بمب در يك كلوب شبانه (ديسكوتك) در برلين غربي كه پاتوق نظاميان آمريكايي بود و هفتم اپریل 1986 به وقوع پيوست، ريگان رئيس جمهور وقت آمريكا دستور حمله هوايي به ليبي را صادركرد. دولت آمريكا عوامل ليبي را متهم به دست داشتن در اين انفجار كرده بودند. در جريان انفجار بمب در ديسكوتك برلين يك نظامي آمريكايي كشته و نزديك به 60 آمريكايي ديگر مجروح شده بودند. علاوه بر آمريكاييان، در آن انفجار يك زن تبعه تركيه کشته شده بود و نزديك به 120 مشتري ديگر هم آسيب ديده بودند. چندي پيش از اين انفجار نيز در يك طیاره آمريكايي كه از رم به آتن پرواز مي كرد بمبي منفجر شده و چهار تن را كشته بود كه باز، عوامل ليبي به دست داشتن در آن متهم شده بودند.
در حمله هوايي به ليبي، طیاره های ــ 111» نيروي هوائي آمريكا مستقر در انگلستان و هواپيماهاي نيروي دريايي وابسته به ناوهاي طیاره بر «كورال سي» و «آمريكا» مستقر در مديترانه شرکت کرده بودند. در اين حملات چند مركز نظامي و نيز شهرهاي ترابلس و بنغازي از جمله چادرهاي محل سكونت معمر قذافي رهبر وقت ليبي هدف بمب و موشك قرار گرفته بود.
جمع تلفات ليبي در اين حملات 15 كشته گزارش شده بود كه يكي از مقتولان دخترخوانده خردسال معمر قذافي بود. شمار مجروحين ليبيايي اين حملات زياد و يکي از آنان شخص معمر قذافي بود. آمريكا نيز يك طیاره اف ــ 111 و دو پیلوت از دست داده بود.
رونالد ريگن رئيس جمهوري وقت آمريكا از اين حملات دفاع كرد و گفت: آن چه را که لازم بود كرديم، بازهم اگر لازم باشد انجام مي دهيم.
رونالد ريگن
قذافي پس از روز حمله (اپريل 1986) ـ گزارش شده بود كه در جريان بمباران، به قذافي هم از ناحيه سر جراحتي مختصر وارد آمده بود. اين عكس پس از حملات هوايي برداشته شده بود.
1982 – خالد اسلامبولي تیرباران شد
خالد شوقي اسلامبولي افسر مسلمان و مبارز مصري در سال 1958م به دنيا آمد. او در مدرسه فرانسوي نوتِردام قاهره تحصيل كرد و سپس به ارتش پيوست و در 20 سالگي با درجه ستواني در توپخانه ارتش مصر مشغول به كار گرديد. وي ضمن اين كه از افسران لايق ارتش محسوب ميشد، با جنبش اسلامي جهاد مصر، همكاري مخفيانه داشت. پس از امضاي قرارداد ننگين كمپ ديويد كه در آن انور سادات رئيس جمهور وقت مصر حكومت غاصب اسرائيل را به رسميت شناخت، نقشه ترور اين خائن به آرمان فلسطين، در ذهن خالد اسلامبولي ترسيم شد. اين نقشه در ششم اكتبر 1981م عملي گرديد و هنگامي كه انور سادات در مراسم رژه نظامي ارتش مصر در سالگرد جنگ اكتبر 1973م شركت كرده بود، خالد اسلامبولي در لحظه عبور زرهپوشها و خودروهاي نظامي از مقابل جايگاه، همراه با چند تن از نظاميان همرزم خود به سوي سادات آتش گشود. خالد اسلامبولي و گروهي كه براي قتل او هم قسم شده بودند. در اين زمان در مقابل جايگاهي كه سادات و رهبران سياسي و نظامي مصر در آن نشسته بودند توقف كردند و با سرعت عملي كه بيشتر به يك فيلم سينمايى شباهت داشت از خودروي نظامي خود بيرون پريده، با شليك مسلسل و پرتاب نارنجك به طرف جايگاه سادات پيش رفتند. در اين حادثه، هفت تن از مقامات مصري به هلاكت رسيدند. كه در جايگاه بودند و سادات نيز ساعاتي بعد در بيمارستاني در قاهره به كام مرگ فرو رفت. پس از اين عمليات شجاعانه، خالد اسلامبولي كه رهبري آن را بر عهده داشت دستگير و پس از يك محاكمه طولاني، در 15 اپریل 1982م در 34 سالگي تيرباران شد. وي در جريان محاكمه خود فرياد ميزد: مردم! من فرعون مصر را كشتم.
خالد اسلامبولي
1994 – امضاي توافق نامه ايجاد سازمان تجارت جهاني
مقدمات تشكيل سازمان تجارت جهاني در جريان جنگ جهاني دوم، توسط امريكا و انگليس فراهم شد و بر اين اساس در سال 1947م، 23 كشور پيشرفته جهان، موافقتنامه عمومي تعرفه و تجارت موسوم به گات را امضا كردند. اين موافقت نامه مقرر ميداشت تا مذاكراتي جهت كاهش تعرفههاي گمركي، رفع محدوديتهاي بازرگاني و از ميان بُردن موانع تجارت آزاد، انجام شود، سرانجام هشتمين دور از اين مذاكرات در اپریل 1994 در مراكش خاتمه يافت و براساس سند نهايى اين گفتگوها، گات در جهت جهاني شدن تجارت به سازمان تجارت جهاني تغيير نام داد و تعداد زيادي از كشورهاي جهان عضو آن شدند. در حال حاضر امريكا و تعداد ديگري از كشورهاي غربي از نفوذشان در سازمان تجارت جهاني در جهت منافع خود استفاده ميكنند. همچنين بسياري از كارشناسان اقتصادي، از ميان برداشتن تعرفههاي تجاري را به خاطر برتري اقتصادي كشورهاي غربي، به نفع اين كشورها و به ضرر كشورهاي جهان سوم ميدانند.
2013 – در انفجار بمبی در نزدیکی خط پایان مسابقه دو ماراتون بوستون که در زودپز جاگذاری شده بود ۳ نفر کشته و ۲۶۴ زخمی شدند.
زادروزها
۱۴۵۲ – لئوناردو داوینچی.
۱۴۶۹ – گورو نانک پیشوای سیک‌ها.
لئوناردو داوینچی
۱۷۰۷ – زادروز لئونارد اویلر ریاضیدان و فیزیکدان برجسته سوئیسی
۱۷۳۱ – هانری کاوندیش، فیزیکدان و شیمیدان انگلیسی.
گورو نانک
۱۸۵۸ – زادروز امیل دورکیم جامعه‌شناس بزرگ قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم
۱۸۹۴ – زادروز نیکیتا خروشچف رهبر شوروی بعد از استالین، نخست‌وزیر اتحاد جماهیر شوروی از ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۴
نیکیتا خروشچف
۱۹۱۲ – کیم ایل سونگ نخستین رهبر کره شمالی.
۱۹۳۱ – توماس ترانسترومر برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۱
کیم ایل سونگ
۱۹۹۰ – اما واتسون، بازیگر و مانکن انگلیسی متولد فرانسه.
اما واتسون
مرگ‌ها
۱۹۸۰، ژان پل سارتر، فیلسوف، اگزیستانسیالیست، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و منتقد فرانسوی.
ژان پل سارتر
۱۷۶۵ – درگذشت میخاییل لومونسف نویسنده و دانشمند روسی
۱۹۹۰ – درگذشت گرتا گاربو بازیگر سوئدی سینمای هالیوود
خرم سلطان
۱۹۹۸ – درگذشت پل پوت رهبر جنبش خمر سرخ کامبوج
۱۳۹۰ – بیژن پاکزاد طراح لباس و بنیان‌گذار کمپانی بیژن
بیژن پاکزاد
*****
