تقویم تاریخ ( دهم ماه حمل )

امروز دهم ماه حمل مطابق با سی ام ماه مارچ سال میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این حوادث می پردازیم:

1842م:امروز ــ 30 مارچ ــ زادروز جان فيسك John Fiske مورخ و فيلسوف آمريكايي است كه در 1842 به دنيا آمد و در 4 جون 1901 در گذشت.

وي صاحب اين عقيده است كه بررسي در جهت كشف حقايق مربوط به يك رويداد از جمله علل و نتايج آن، مورخ را به انديشه كردن فلسفي درباره آن وادار مي كند و به اين لحاظ بيشتر مورخان صاحب فلسفه و فرضيه هستند كه بايد دوباره و با دقت و از اين ديدگاه آثار آنان را خواند و فلسفه و فرضيه را كه قطعا براي بشريت مفيد است استخراج كرد. بنابر اين، مطالعه تاريخ نبايد بدون تعمق و با عجله صورت گيرد. براي اين منظور بايد نخست شخصيت مورخ را شناخت و سپس به بررسي نوشته هاي او پرداخت.

از فيسك دهها اثر باقي مانده است كه مهمترين آنها عبارتنداز: اوت لاين آو كازميك فيلازوفي، درسهايي كه انقلاب استقلال آمريكا مي دهد، فرانسه پس از انقلاب، انگلستان نوين، جنگ داخلي آمريكا ، داروينيسم، راه يابي اروپاييان به قاره آمريكا و نتايج جهاني آن، از طبيعت به خدا، زمان حساس ( وقتي كه يك رهبر بر سر دو راهي قراربگيرد ) و ….

1912م:كارل مي Karl May داستان نويس آلماني سي ام مارچ 1912 در 70 سالگي پس از انتشار 70 داستان درگذشت.

دامنه و نيروي خيال اين نويسنده زبانزد است. براي مثال: او بدون اين كه قبلا از صحراهاي عرب نشين و يا مساكن سرخپوستان آمريكا ديدن باشد در داستانهاي خود چنان اوضاع محل و زندگي و احساس ساکنان را تشريح كرده است كه خواننده پس از بازديد از محل در درستي آن چه را كه خوانده ترديد نمي كند.

خود وي گويد: رفتن به كتابخانه و خواندن يك تاريخ و يا جغرافيا و يا كتابي در قلمرو علوم انساني و علوم اجتماعي در او انگيزه نوشتن داستاني را تلقين مي كند و او در جريان نوشتن، خود را در همان محيط حس مي كند و مي نويسد.

1925م:سي ام مارچ در سال 1925 روزي است كه رودولف شتاينرRudolf Steiner فيلسوف در سويدن درگذشت.

وي در 1861در ناحيه اي از كرواسي امروز كه در آن زمان گوشه اي از اتريش بود به دنيا آمده بود و به اين لحاظ، بيوگرافي نويسان او را فيلسوف اتريشي نوشته اند. وي بنيادگذارAnthroposophy بشمار آورده شده است که يک Spiritual Philosophy است.

بررسي و پژوهش هاي او عمدتا در زمينه آنتروپوزوفي و ارتباط روح با ديد و تجربه انسان است. وي معرف روش واحدي براي بررسي اين سه عنصر و Human Oriented Spiritual Philosophy است. شتاينر در باره «شأن انساني» تعاريف تازه به دست داده و روي رعايت آن تاكيد كرده است به گونه اي كه اين تاكيد به صورت جنبشي جهاني در آمده است. در جاي ديگر، وي اثبات كرده است كه تفكر افراد هماهنگ احساس آنان نسبت به زندگي و شرايطي است كه در آن زندگاني مي كنند. مهمترين تاليف شتاينر “تعريف آنتروپوزوفي” عنوان دارد. تاليف ديگر او «شئون انسان» است.

امروز همچنين زاد روز موسي بن ميمون فيلسوف مصري متولد در قرطبه( اسپانيا) در سال 1135 ميلادي، جان هاوكينز مولف انگليسي تاريخ موسيقي در 1719 و ژوليوس باهن سن فيلسوف آلماني در 1830 است.

1894م:سرگي ايليوشين Sergei Ilyushin طراح طیاره و جنرال شوروي سي ام مارچ 1894 در يك خانواده كشاورز روس ديده به جهان گشود.

وي از 16 سالگي علاقه مند به پرواز با طیاره و طراحي و ساخت آن شد. نخستين جنگنده را كه «ايليوشين ـ 2» نام داشت در سال 1938 براي نيروي هوايي شوروي ساخت كه آلماني ها اين هواپيما را به دليل قدرت مانور «مرگ سياه» مي خواندند. ايليوشين سپس به ساخت انواع ديگر طیاره از جمله بمب افكن هاي سنگين و جت باري و مسافربر پرداخت و يكي از طراحان بنام جهان شد. اين مهندس هوانوردي و فضاپيمايي شوروي كه در ارتش اين كشور به درجه جنرالي رسيد بسال 1977 درگذشت و غم فروپاشي بسيار ارزان شوروي را كه براي پايداري اش آن همه رنج برده وتلاش كرده بود نخورد.

1432م:سلطان محمد دوم (فاتح) سي ام مارچ 1432 ميلادي در«ادرنه» به دنيا آمد و با افتادن قسطنطنيه در 29 ماه می سال1453 به دست او، تاريخ قرون وسطا بسته شد و تاريخ عمومي نخستين صفحه قرون جديد را باز كرد. عثماني ها از ديرزمان بر قسمتي از آناتولي، نواحي غرب قسطنطنيه و گوشه اي از بلغارستان امروز حكومت داشتند و گاهي تا آدرياتيك پيشروي مي كردند ولي تصرف قسطنطنيه برايشان ميسر نمي شد. سلطان محمد دوم نه تنها اين شهر مظهر قدرت غرب (روميان) و مسيحيت شرق را تصرف كرد بلكه با شكست دادن «اوزون حسن» تركمان بر تمامي آناتولي سلطه يافت. سلطان محمد قسطنطنيه را به اسلامبول تغيير نام داد و كليساي ايا صوفيه را به مسجد تبديل كرد. با تصرف قسطنطنيه به دست تركان عثماني بسياري از تحصيلكردگان و دانشمندان اين شهر با كتابهايي كه داشتند به غرب مهاجرت كردند و سلطان محمد به ناچار درهاي اين شهر را به روي مهاجران بازكرد و مقدمات تاسيس يك امپراتوري اسلامي را كه جانشين خلافت عباسيان شود فراهم ساخت. فاتح در سوم ماه مه سال 1481 (حدود 20 سال پيش از اعلام پادشاهي اسماعيل صفوي ) درگذشت.

1672م:سي ام مارچ زادروز پتر يکم (Pyotr Alexeyevich Romanov) پدر امپراتوري روسيه است كه در 1672 به دنيا آمد و در 1725 در گذشت. وي براي آشنا شدن با عوامل پيشرفت اروپاي غربي به صورت فردي عادي به اين ديار رفت و حتي در كارگاه كشتي سازي نجاري كرد. از كارهاي او ساختن شهر سن پترز بورگ و انتقال پايتخت روسيه از مسکو به آنجا بود تا به اروپاي غربي نزديك باشد. او به ملوك الطوايفي در روسيه پايان داد و به توسعه قلمرو اين كشور در درجه اول در سرزمين هاي خويشاوند (اسلاونشين) پرداخت و سپس سراغ همسايگان روسيه ازجمله عثماني رفت كه براي روسها به عنوان يك قدرت ارزش قائل نبودند. براي انجام اصلاحات و از ميان برداشتن مسائل اجتماعي روز مره، با نوشتن قانون راه حل به دست آورد و راهي را باز كرد كه جانشينانش با در پيش گرفتن آن موفق به ساختن امپراتوري روسيه شدند.

1867م:خريد آلاسكا از روسيه سي ام مارچ 1867 قطعي شد، ولي انجام معامله و تحويل آلاسكا از جانب روسيه به آمريكا موكول به تصويب شرايط معامله در سناي آمريكا شد كه سنا نيز در جلسه 9 آوريل خود قرارداد معامله را تصويب كرد.

طبق قرارداد معامله، آلاسكا مهاجرنشين روسيه در قاره آمريكا به مبلغ هفت ميليون و دويست هزار دالر خريداري شد ــ هر هكتار 2 پني (دو صدم دالر ).

ويليام سيوارد (Willian H. Seward) وزير امورخارجه كابينه هاي ابراهام لينكلن و اندرو جانسون براي خريد آلاسكا تلاش فراوان كرد. وي براي قانع كردن سناي آمريكا به خريد آلاسكا به مبلغي كه ذكر شد در نطقي طولاني جزئيات اهميت منابع زير زميني، ماهي گيري و … اين منطقه وسيع را برشمرد. سناتورها مبلغ خريد را بيش از ارزش اراضي يخزده! آلاسكا مي دانستند كه سرانجام با سخنراني سيوارد قانع شدند. سيوارد يك سياستمدار عضو حزب جمهوري خواه آمريكا بود.

آلاسكا كه كانادا آن را از خاك اصلي ايالات متحده جدا كرده است اينك يكي از ايالات پنجاه گانه اين كشور است و علاوه بر منابع زير زميني ازجمله نفت و جاذبه هاي توريستي و صنعت ماهي گيري داراي اهميت استراتژيك ويژه است و كشور ايالات متحده را در همسايگي روسيه و چين و نزديك به جاپان قرار داده است و هر سال كه مي گذرد اهميت كار سيوارد بيش از پيش بر امريكاييان آشگار مي گردد.

2003م:سي ام مارچ 2003 در قاهره اعلام شد كه باستانشناسان با بازكردن يك تابوت چوبي 5 هزارساله كه اخيرا يافته بودند به استخوانها و اجزاء بدن يك انسان رو به رو شدند كه پيش از قراردادن در تابوت اورا موميايي كرده بودند. جدا شدن اجزاء بدن نشان داده است كه در آن زمان هنوز عمل موميايي كردن تكميل نشده بود و در مراحل مقدماتي خود بود. هزار و پانصد سال طول كشيد تا موميايي اجساد در مصر تكامل يافت. اين تابوت در بيابان نزديك قاهره از داخل يگ گورستان داراي اطاقهاي متعدد خشت خام به دست آمده كه توفان شن و شن صحرا در طول قرنها روي آنها را پوشانده بود. به اظهار باستانشناسان، اين گورستان متعلق به مقامات دولتي سلسله سلطنتي اول مصر بوده است كه از 3100 تا 2890 سال پيش از ميلاد بر اين سرزمين حكومت مي كردند. عكس، يك باستانشناس را نشان مي دهد كه يك قطعه استحوان از تابوت مكشوفه را به دست گرفته است.

1814: پس از شكست ناپلئون ، نيروهاي اتحاديه ضد فرانسه وارد پاريس شدند. ناپلئون به دليل لشكر كشي غير ضروري سال 1812 به روسيه بيشتر سربازان خود را ازدست داده بود و از متحدين شكست خورد.

1822: پس از خريد فلوريدا از اسپانيا ، كنگره آمريكااز ضميمه كردن دو بخش غربي و شرقي اين ناحيه ، ايالت فلوريدا را به وجود آورد.

1856: با امضاي قرارداد پاريس جنگ كريمه كه بر ضد روسيه بود پايان يافت. 

1903: به علت خشكسالي ، ريزش آب از آبشار نياگارا قطع شد.

1903: در جريان انقلاب دومينيكن ، دولت امريكا تحت عنوان حفظ منافع اتباع خود به آن سرزمين نيروي نظامي فرستاد.

1912: فرانسه « مراكش » را رسما تحت الحمايه خود اعلام داشت. 

1945: واحدهاي ارتش سرخ در تعقيب نيروهاي هيتلر وارد اتريش شدند.